Verbum

аджа́ць, адажну́, адажне́ш, адажне́; адажнём, адажняце́, адажну́ць; адажні́; аджа́ты; зак., што.

1. Зжаць жыта, пшаніцу і пад. на невялікай частцы поля ад краю.

А. жыта ад дарогі.

2. Адпрацаваць на жніве ўзамен за што-н.

А. за дапамогу ў касьбе.

|| незак. аджына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

адкрыццё, -я́, мн. -кры́цці, -яў, н.

1. гл. адкрыць.

2. Тое, што выяўлена, стала вядомым у выніку даследаванняў і пад., новая ісціна.

Навуковае а.

А. атамнай энергіі.

3. Тое, што неспадзявана для каго-н. устаноўлена, выяўлена, пазнана.

І раптам нечаканае а.: ён піша вершы.

зрысава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак.

1. каго-што. Зрабіць копію якога-н. малюнка, узору і пад.

З. партрэт.

2. што. Пакрыць рысункамі ўсю паперу.

З. альбом.

3. што. Рысуючы, зрасходаваць (разм.).

З. аловак.

|| незак. зрысо́ўваць, -ваю, -ваеш, -вае.

|| наз. зрысо́ўванне, -я, н.

казыро́к, -рка́, мн. -ркі́, -рко́ў, м.

1. Цвёрдая частка ў галаўным уборы, якая выступае над ілбом; брыль.

2. Невялікі навес у чым-н., над чым-н.

К. пад’езда.

◊

Браць (узяць) пад казырок — аддаць чэсць, прыкладаючы правую руку да галаўнога ўбору.

|| прым. казырко́вы, -ая, -ае.

канцэнтрацы́йны, -ая, -ае.

У выразе: канцэнтрацыйны лагер — месца масавага зняволення і фізічнага знішчэння ваеннапалонных, палітычных праціўнікаў, прадстаўнікоў нацыянальнасцей, якія праследуюцца, і пад. (у перыяд Другой сусветнай вайны ў фашысцкай Германіі і акупаваных ёю краінах, а таксама ў краінах з таталітарным рэжымам у час рэпрэсій) [першапачаткова лагер для ваеннапалонных].

семяры́к, -мерыка́, мн. -мерыкі́, -мерыко́ў м.

1. Старая руская мера (ліку, вагі, аб’ёму і пад.) або прадмет, якія змяшчаюць у сабе сем якіх-н. адзінак, складаецца з сямі частак.

С. пшаніцы.

2. Сем коней у адной запрэжцы.

|| прым. семяры́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).

склі́каць, склі́чу, склі́чаш, склі́ча; склі́ч; склі́каны; зак.

1. каго (што). Паклікаўшы, запрасіўшы, сабраць у адным месцы (многіх).

С. сяброў у госці.

2. каго-што. Сабраць удзельнікаў (сходу, нарады, калегіяльнага органа і пад.) для работы.

С. сесію.

|| незак. скліка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. скліка́нне, -я, н.

смарка́ч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. мн. Слізь, якая выцякае з носа.

Вытры смаркачы!

С. пад носам вісіць.

2. перан. Пра дзіця, а таксама пра маладога нявопытнага ў справах чалавека (разм., зневаж.).

|| ж. смарка́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак (да 3 знач.).

ссадзі́ць, ссаджу́, сса́дзіш, сса́дзіць; сса́джаны; зак., каго (што).

1. Дапамагчы сысці ўніз, зняць адкуль-н.

С. дзіця з канапы.

2. Даць магчымасць або прымусіць выйсці (з цягніка, аўтобуса і пад.).

С. на станцыі дзяцей.

С. безбілетніка.

|| незак. сса́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. сса́джванне, -я, н.

ста́тыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. Раздзел механікі, які вывучае законы раўнавагі цел пад уздзеяннем прыкладзеных да іх сіл.

С. і дынаміка.

С. газаў.

2. Стан спакою ў які-н. пэўны момант (кніжн.).

Апісваць з’яву ў статыцы.

|| прым. статы́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).