Міну́лька ’чмель’ (трак., Сл. ПЗБ). З ⁺ка‑манулька ’чмелік’, якое да літ. kamãnė ’чмель’, ст.-прус. kamnet ’конь’. Пачатковае мі‑ (замест ма‑) пад уплывам міну́шкі ’канюшына’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Падка́меншчык ’маларухомая прыдонная рыба, якая жыве ў прэснай вадзе пад камнямі’ (ТСБМ, Жук.). Рус. подка́менщик. Ад прыметніка падкаменны з суф. ‑шчык (параўн. Сцяцко, Афікс. наз., 75).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пакга́уз ’склад для захоўвання грузаў пры чыгуначных станцыях, партах і пад.’ (ТСБМ). Праз рус. пакга́уз ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 78) з ням. Packhaus (Фасмер, 3, 188).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прахажа́к ’прахожы’ (паст., Сл. ПЗБ). Дэрыват ад асновы прахож‑ (параўн. прахо́жы) з суф. ‑ак, відаць, пад уплывам міна́к ’тс’. Аб суфіксе гл. Сцяцко, Афікс. наз., 24.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пры́тарны ’непрыемны ад празмернай канцэнтрацыі якіх-небудзь якасцей (пра смак, пах і пад.)’; ’празмерна, ненатуральна саладжавы’ (ТСБМ). Улічваючы ўжыванне толькі ў літаратуры, — з рус. при́торный ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пэ́рла ’ячныя крупы, панцак’ (глыб., Сл. ПЗБ). Па фанетычных прыкметах (спалучэнне пі‑), відаць, запазычана з ням. Perlgraupen ’тс’ (магчыма, пад уплывам польск. kasza perłowa). Гл. пярлоўка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
П’едэста́л ’узвышэнне пад помнік, калону’ (ТСБМ). Праз польск. piedestał ці рус. пьедестал (пач. XVIII ст.) і ням. Piedestal з франц. piédestal ’тс’, першапачаткова ’падстаўка для ног’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разво́рваць ’араць, раскідваць плугам зямлю’ (ТСБМ), ’араць зямлю пад грады’ (Сцяшк.). Ад раз- і ара́ць (гл.) з прыстаўным в‑. Сюды ж разво́рак ’паглыбленне паміж разорамі’ (Сцяшк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́спіс ’мастацкае ўпрыгожанне каляровымі фарбамі сцен, столі і да таго пад., насценны жывапіс’, ’подпіс’ (ТСБМ). Да распісваць < піса́ць (гл.), якое з рус. писа́ть ’маляваць ікону, карціну’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тарні́ца ’церніца (для лёну)’ (вільн., Сл. ПЗБ). Пераробка ў т. зв. простай мове пад польскім уплывам це́рніца ’тс’ (гл.), параўн. та́рліца ’тс’ з польск. tarlica ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)