ба́зіс, ‑у, м.
1. Эканамічная структура грамадства на пэўным этапе яго развіцця. Сацыялістычны базіс.
2. Тое, што і база (у 2 знач.). 1903‑ці год. Зноў стачкі зліваюцца з палітычнай дэманстрацыяй, але на яшчэ больш шырокім базісе. Стачкі ахопліваюць цэлы раён, у іх удзельнічаюць больш сотні тысяч рабочых, масавыя палітычныя сходы паўтараюцца ў часе стачак у цэлым радзе гарадоў. Ленін.
3. У архітэктуры — тое, што і база (у 1 знач.). Базіс калоны.
[Ад грэч. basis — аснова, фундамент.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прылучы́ць, ‑лучу, ‑лучыш, ‑лучыць; зак., каго-што.
1. Злучыць з чым‑н., дадаць да чаго‑н. Прылучыць да кампаніі. □ [Паніч:] Мне гэту сялібу трэба прылучыць да двара. Купала. // Уключыць у склад чаго‑н. (якога‑н. населенага пункта, дзяржавы). Прылучыць новы раён да горада.
2. да чаго. Пазнаёміць з чым‑н., увесці ў што‑н., далучыць да чаго‑н. Упоцемку, не запальваючы святла, хлопцы спрачаюцца, прыкідваюць, каго са знаёмых людзей можна прылучыць да патайной работы. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
land
[lænd]
1.
n.
1) сухазе́м’е n., су́ша f.
2) гле́ба, зямля́ f.
good land for a garden — до́брая зямля́ дла гаро́ду
3) зяме́льная ўла́снасьць, маёнтак -ка m.
4) край -ю m., краі́на f.; раён -у m.
the land of Belarus — белару́скі край
mountainous land — го́рны раён
2.
v.t.
1) выса́джваць (на бе́раг)
2) прызямля́ць
3.
v.i.
1) прыстава́ць, прыча́льваць
2) выса́джвацца
3) апына́цца, прыбыва́ць
He landed in jail — Ён апыну́ўся ў астро́зе
•
- lands
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
neighborhood
[ˈneɪbərhʊd]
1.
n.
1) сусе́дзтва n. (ме́сца), блі́зкасьць f.
in the neighborhood of —
а) па-сусе́дзку; паблі́зу, блі́зка ад чаго́-н.
б) каля́, прыблі́зна
in the neighborhood of 20 km. — каля́ дваццацёх кілямэ́траў
2) раён -у m., вако́ліца f.
an attractive neighborhood — прыго́жы, до́бры раён, прыго́жае ме́сца
3) сусе́дзі coll.
The whole neighborhood came to the party — Усе́ сусе́дзі прыйшлі́ на вечары́ну
4) сусе́дзкія дачыне́ньні
good neighborhood — добрасусе́дзкія дачыне́ньні
2.
adj.
сусе́дзкі; мясцо́вы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
промы́шленный прамысло́вы;
промы́шленный райо́н прамысло́вы раён;
промы́шленное предприя́тие прамысло́вае прадпрые́мства;
рост промы́шленной проду́кции рост прамысло́вай праду́кцыі;
промы́шленный капита́л прамысло́вы капіта́л;
промы́шленный пролетариа́т прамысло́вы пралетарыя́т.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
elitarny
elitarn|y
прывілеяваны; элітарны; які мае адносіны да эліты; элітны;
~a literatura — элітарная літаратура; літаратура не для ўсіх;
~a dzielnica — элітны раён
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
strefa
ж. зона, паласа; раён; пояс;
strefa bezcłowa (wolnocłowa) — бяспошлінная (бязмытная) зона;
strefa dolarowa — доларавая зона;
strefa przemysłowa — прамысловая зона;
strefa czasowa — часавы пояс
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
садо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да саду. Садовая агароджа. □ [Алёша] чуў.. частыя таропкія крокі [Рэні] па садовай сцежцы. Лынькоў. // Прызначаны для догляду саду. Садовы нож. Садовая піла.
2. Які расце ў садзе; культурны. Садовыя дрэвы. □ Садовых кветак, красак з поля Ахапкі! Поўныя збаны! Пакой у гэтакім убранні — Замры! Рукамі развядзі... Бялевіч. // Які знаходзіцца ў садзе. Садовая лаўка.
3. Які мае адносіны да садаводства, звязаны з ім. Садовы раён. Садовыя насаджэнні. Садовай справе вучыцца.
•••
Садовая галава гл. галава.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Азяро́д ’прыстасаванне для сушкі снапоў’ (БРС, Янк. I, Гарэц., Шн. смол., Шат., Касп.), азярот (Бір. дыс.), азяроды (КЭС); азярэдзіць ’утыкаць снапы ў прасла для сушкі’ (БРС, Шат., КЭС); азярэдзіна ’жэрдка ў азяродзе, высокая нязграбная жывёліна’ (Янк. I). Агульнаўсходнеславянскае слова (рус. озород, зород, укр. озород). Бліжэйшыя паралелі: літ. žárdas, лат. zards, ст.-прус. sardis ’тс’. Параўн. Коген, Запіскі, II, 9, 84–85, на думку якога азярод < *азерод: і.-е. gʼherdh‑ побач з *gʼhord‑. Адлюстраванне розных ступеняў аблаўта ў генетычна тоесных словах, якія з’яўляюцца назвамі рэалій гістарычнага перыяду няпэўнае. Больш верагодна Зубаты, Studie, 1, 2, 125, які бачыць тут старое запазычанне з бал. моў (перад метатэзай плаўных). Лінгвагеаграфія слова (цэнтральны раён і ўсходняя частка Усходняга Палесся) сведчыць таксама ў карысць балтыйскай крыніцы. Але яе ўсходнебалтыйскі характар давесці цяжка па прычынах фанетычнага характару (мы б чакалі *ажарод). Магчыма, аднак, азʼарод < *ажʼарод, як парсʼук < паршʼук (< paršiúkas).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
про́філь
(фр. profil)
1) від збоку (твару, прадмета);
2) від, форма чаго-н. у разрэзе (напр. п. дарогі);
3) сукупнасць рыс і асаблівасцей якой-н. спецыяльнасці, прадпрыемства або навучальнай установы (напр. спецыяліст шырокага профілю, раён мае сельскагаспадарчы п.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)