Verbum

амярцві́ць, 1 ас. адз. не ўжыв., -цві́ш, -цві́ць; зак., што.

1. Зрабіць неадчувальным, безжыццёвым.

А. тканку.

2. перан. Пакінуць без выкарыстання.

А. капітал.

3. перан. Пазбавіць цікавага, жывога зместу.

А. цікавую ідэю.

|| незак. амярцвля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. амярцве́нне, -я, н.

хвалява́нне, -я, н.

1. Рух хваль па вадзяной паверхні.

Х. мора.

2. перан. Нервовая ўзбуджанасць, выкліканая адчуваннем трывогі, радасці і пад.

Х. доўга не пакідала жанчыну.

3. звычайна мн., -і, -яў, перан. Масавае выказванне незадаволення, пратэсту супраць чаго-н.

Хваляванні незадаволеных.

цьмя́ны, -ая, -ае.

1. Ледзь прыкметны, ледзь бачны; няяркі (пра святло, агонь і пад.).

2. Цёмны, пацямнелы.

Цьмянае неба.

3. перан. Без бляску, невыразны (пра вочы, погляд).

4. перан. Без яснага, выразнага сэнсу; незразумелы.

Цьмяная фармулёўка.

|| наз. цьмя́насць, -і, ж.

нахлы́нуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; зак.

1. Імкліва набегчы, нацячы ў вялікай колькасці.

Нахлынула хваля.

2. перан. Раптоўна прыйсці, набегчы, з’явіцца ў вялікай колькасці.

Нахлынуў натоўп.

3. перан. Узнікнуць, з’явіцца (пра думкі, пачуцці і пад.).

Нахлынулі ўспаміны.

нежывы́, -а́я, -о́е.

1. Пазбаўлены адзнак жыцця, мёртвы.

2. Які не адносіцца да жывёльнага ці расліннага свету; неарганічны.

Нежывая прырода.

3. перан. Вялы, пазбаўлены жыццёвых сіл, энергіі.

Н. погляд.

4. перан. Цьмяны, бледны (пра святло, колер і пад.).

Нежывое святло.

не́чысць, -і, ж., зб. (разм.).

1. Паводле народных павер’яў: нячыстая сіла (чэрці, ведзьмы).

2. перан. Жывёлы, насякомыя, якія выклікаюць агідлівае пачуццё.

Бусел знішчае мышэй, гадзюк, вусеняў і іншую н.

3. перан. Аб ганебных людзях, якія ўвасабляюць сабою ўсё варожае, цёмнае.

няме́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. Станавіцца нямым, траціць здольнасць гаварыць.

2. перан. Змаўкаць, застываць у маўчанні.

Н. ад захаплення.

3. перан. Траціць адчувальнасць; рабіцца нерухомым.

Ногі нямеюць ад холаду.

|| зак. аняме́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і заняме́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.

паласну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак., каго-што (разм.).

Ударыць чым-н. доўгім, вузкім, што звычайна пакідае след у выглядзе вузкай паласы.

П. нагайкай па спіне.

П. нажом.

П. з аўтамата (перан.). Яе словы паласнулі па сэрцы (перан.).

праця́ць, пратну́, пратне́ш, пратне́; пратнём, пратняце́, пратну́ць; праця́ў, -ця́ла; пратні; праця́ты; зак., каго-што.

Тое, што і праткнуць.

П. рагамі.

Гэта думка балюча працяла сэрца (перан.). П. поглядам (перан.: хутка і пільна паглядзець на каго-н.).

|| незак. праціна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

гром, -у, мн. грамы́, -о́ў, м.

1. Грукат, які суправаджае маланку ў час навальніцы.

Раскаты грому.

Як г. з яснага неба (перан.: раптоўна, нечакана).

2. перан., чаго або які. Моцны гул, грукат.

Г. апладысментаў.

|| прым. грамавы́, -а́я, -о́е.

Г. удар.