Памаўза́ ’шкоднік, свавольнік’ (ТСБМ, Гарэц., Янк., Сл. ПЗБ), ’няспрытны, непаваротлівы чалавек’ (З нар. сл.), памаўзлі́вы ’зладзеяваты’ (Касп.), ’шкодны, праказлівы’ (Сцяшк.). Фармальна аддзеяслоўны дэрыват з ‑а асновай ад *памоўзаць; але ў гэтай форме дзеяслоў не зафіксаваны, хаця існуе палес. моўзаць ’кусаць без зубоў, дзяснамі (пра дзіця, сысуна)’. Далейшыя сувязі гл. галамоўза.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Памі́ма прыназ. ’ужываецца для ўказання на прадмет або асобу, без удзелу якіх ці незалежна ад якіх што-н. праходзіць, адбываецца; не прымаючы каго-, што-н. пад увагу’ (ТСБМ). Рус. поми́мо, укр. помі́мо, польск. pomimo, чэш. дыял., славац. pomimo ’тс’. Складаны прыназоўнік з po‑ і mimo ’тс’ (гл. міма) (ESSJ, 1, 198).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ся́жань, побач з са́жань ’мера ў стан чалавека, як можна сягнуць уверх рукой, роўная 3 аршынам’ (Ласт.). Параўн. стараж.-рус. сяжень, сажень ’мера даўжыні’. Да прасл. *sęžьnь, вытворнага ад *sęgati, гл. сягаць. Выказваецца меркаванне пра наяўнасць рэканструяваных варыянтаў прасл. *seg‑/*sog‑ без назалізацыі (параўн. Анікін, Этимология–1983, 55), гл. таксама сажань.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́га ’верхняе мужчынскае адзенне, доўгі плашч без рукавоў у суддзяў, старажытных рымлян і інш.’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Культурнае запазычанне праз рус. то́га, польск. toga з лац. toga ’тс’ < tego, tegere ’закрываць, прыкрываць’, роднаснага грэч. στέγω ’пакрываю, закрываю’, ст.-інд. sthágati, sthagayati ’захутвае; пакрывае’ (ЕСУМ, 5, 590; Голуб-Ліер, 484).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тусме́ць (тусмѣць без тлумачэння, Шымк. Собр.) ‘марнець ад гора, перажыванняў’ (Юрч. Вытв.), тусмі́ць ‘даводзіць да перажыванняў, гора’ (Юрч. СНЛ), тусме́нне ‘марненне’ (Юрч. Вытв.), ту́сменны ‘цьмяны’ (чач., Жыв. НС), параўн. рус. разан., арл., цвяр. тусме́ць ‘цямнець, губляць бляск; змяркацца’, смал., бран. тусмя́ный ‘зямлісты; змрочны, пануры’ (СРНГ). Другаснае ўтварэнне ад туснець? Гл. тускнець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ра́ма
(польск. rama, ад ням. Rahmen)
1) аконны пераплёт з устаўленым шклом і без яго;
2) аправа для ўстаўкі ў яе карцін, партрэтаў, люстраў і інш.;
3) нясучая частка машыны, станіна (напр. веласіпедная р.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рато́нда
(іт. rotonda = круглая)
1) круглая пабудова (храм, маўзалей, павільён, зала) звычайна з купалам і калонамі;
2) верхняе жаночае цёплае адзенне ў выглядзе доўгай накідкі без рукавоў, распаўсюджанае ў канцы 19 — пач. 20 ст.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
табага́н
(англ. toboggan, ад індз. tobagan)
1) сані без палазоў для перавозкі грузаў уручную або пры дапамозе сабак, пашыраныя ў індзейцаў Канады;
2) драўляныя сані для катання і спаборніцтваў на хуткасць спускання з гор.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
easy1 [ˈi:zi] adj.
1. лёгкі, няця́жкі
2. натура́льны, про́сты
3. спако́йны; бестурбо́тны
4. прые́мны; дружалю́бны
5. паво́льны
♦
as easy as anything/as ABC infml ве́льмі лёгкі; лёгка; про́ста;
easy money лёгкі заро́бак;
have an easy time BrE жыць без турбо́т
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
exception [ɪkˈsepʃn] n. выключэ́нне, вы́нятак
♦
the exception that proves the rule выключэ́нне, яко́е дака́звае пра́віла;
make an exception рабі́ць выключэ́нне;
take exception to smth. пярэ́чыць чаму́-н; кры́ўдзіцца на што-н.;
with the exception of за выключэ́ннем;
without exception без выключэ́ння
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)