Verbum

умясці́цца, умяшчу́ся, уме́сцішся, уме́сціцца; зак.

1. Змясціцца ўнутры чаго-н., дзе-н.

Кнігі ўмясціліся ў партфель.

Думкі не маглі ў. ў галаве (перан.).

2. Размясціцца на якім-н. месцы.

У. за адным сталом.

|| незак. умяшча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

устая́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -таі́цца; зак.

1. Пра вадкасць: у выніку доўгага стаяння ў пэўных умовах стаць гатовым для ўжывання.

Квас устаяўся.

2. перан. Стаць з цягам часу ўстойлівым, пастаянным.

Характар устаяўся.

|| незак. усто́йвацца, -аецца.

устая́ць, -таю́, -таі́ш, -таі́ць; -таі́м, -таіце́, -тая́ць; -то́й; зак.

1. Утрымацца, захаваць стаячае становішча, не ўпасці.

У. на нагах.

2. перан. Астацца стойкім, не паддацца чаму-н.

У. перад выпрабаваннямі.

У. перад спакусай.

|| незак. усто́йваць, -аю, -аеш, -ае.

фарва́тар, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Водны шлях для бяспечнага плавання суднаў вызначаны сігнальнымі знакамі.

Марскі ф.

2. перан. Асноўная лінія, кірунак дзейнасці, творчасці і пад.

Яго творчасць знаходзіцца ў фарватары сусветнай паэзіі.

|| прым. фарва́тарны, -ая, -ае.

цаля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак., у каго-што.

1. Старацца папасці ў цэль.

Ц. снежкай у сябра.

2. Пападаць, трапляць.

Кулі метка цалялі ў мішэнь.

3. перан. Мець намер заняць якое-н. месца, пасаду (разм.).

Ц. у начальнікі.

цяце́ра, -ы, мн. -ы, -це́р, ж. (разм.).

1. Тое, што і цецярук.

2. перан. Пра някемлівага, няспрытнага чалавека (разм., неадабр.).

◊

Глухая цяцера (груб.) — абразлівы выраз, які ўжываецца ў адносінах да глухога чалавека.

Сонная цяцера — пра вялага, соннага чалавека.

чака́нны, -ая, -ае.

1. Прызначаны для чаканкі (у 1 знач.).

Ч. станок.

2. Выраблены шляхам чаканкі (у 1 знач.); упрыгожаны чаканкай (у 2 знач.).

3. перан. Ясны, выразны, дакладны.

Ч. крок.

|| наз. чака́ннасць, -і, ж. (да 3 знач.).

чу́хаць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго-што.

1. Скрэбці, драпаць, каб пазбавіцца свербу.

Ч. спіну.

2. перан. Трывожыць, турбаваць каго-н. (разм.).

◊

Чухаць патыліцу (разм.) — быць заклапочаным чым-н.

|| зак. пачу́хаць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. чу́ханне, -я, н.

шке́льца, -а, мн. -ы, -аў, н.

1. гл. шкло.

2. Асколак або кавалак шкла.

Шкельцы ад пабітых акон.

3. перан. Пра тое, што па сваіх уласцівасцях нагадвае шкло.

Шкельцы лужын.

4. мн. Акуляры або пенснэ (разм.).

Надзець шкельцы.

штаб, -а, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Орган кіравання войскамі, а таксама асобы, якія ўваходзяць у яго.

Генеральны ш.

Ш. дывізіі.

Ш. палка.

2. перан. Кіруючы орган чаго-н.

Ш. новабудоўлі.

|| прым. штабны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).