хмы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
Вымаўляць «хм» або «гм», выказваючы здзіўленне, іронію, сумненне, злосць і пад.
Чаго ты хмыкаеш?
|| аднакр. хмы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. хмы́канне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хрэстама́тыя, -і, мн. -і, -тый, ж.
Вучэбны дапаможнік: зборнік выбраных твораў або ўрыўкаў з іх.
|| прым. хрэстаматы́йны, -ая, -ае.
Х. матэрыял.
Хрэстаматыйная ісціна (перан.: простая, агульнавядомая).
|| наз. хрэстаматы́йнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хутара́нін, -а, мн. -ра́не і (з ліч. 2, 3, 4) -ра́ніны, -ра́н, м.
Жыхар або ўладальнік хутара.
|| ж. хутара́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.
|| прым. хутара́нскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цемната́, -ы́, ДМ -наце́, ж.
1. Адсутнасць святла, асвятлення; цемра.
У хаце ц., хоць яшчэ не вечар.
2. перан. Невуцтва, культурная адсталасць.
3. Пра недасведчанага або малаадукаванага чалавека (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ці́тла, -а, мн. -ы, -аў, н.
У сярэдневяковай пісьменнасці: надрадковы знак у выглядзе ламанай рыскі над словамі, напісанымі скарочана, або над літарамі, калі яны абазначалі лічбу.
|| прым. ці́тлавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шырэ́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -э́е; незак.
Станавіцца больш шырокім па тэрыторыі; шырока прасцірацца або расці колькасна, духоўна.
Плошча вадасховішча шырэе.
Шырэюць рады даследчыкаў космасу.
|| зак. пашырэ́ць, -э́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
касця́к, ‑а, м.
Сукупнасць касцей як апора цела чалавека або жывёліны; шкілет. // чаго. Разм. Каркас, аснова чаго‑н. Касцяк машыны. // перан.; чаго або які. Асноўная частка чаго‑н., апора. Касцяк партыйнай арганізацыі. □ Касцяк сюжэта драмы [«Раскіданае гняздо»] складаюць факты і падзеі, што калісьці мелі месца ў сям’і Луцэвічаў. Ярош.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зайгра́ць 1, і заігра́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Часта іграючы на чым‑н. або чым‑н., зрабіць непрыгодным. Зайграць пласцінку.
2. Часта выконваючы (сцэнічны або музычны твор), зрабіць банальным, збітым. Зайграць п’есу.
зайгра́ць 2 і заігра́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Пачаць іграць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гукаперайма́нне, ‑я, н.
Перадача голасам або тэхнічнымі сродкамі якога‑н. прыроднага або механічнага гучання, напрыклад: ку-ку, мяў-мяў. // Слова, утворанае шляхам пераймання прыроднага гучання абазначанага ім прадмета. Сустракаюцца словы, утвораныя спосабам гукапераймання (гукавая метафара), напрыклад: гудок, свісток, .. стукат, грукат, тупат, гром і да т. п. Юргелевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
двайні́к 1, ‑а, м.
Чалавек або прадмет, які мае поўнае ці надта блізкае падабенства з другім чалавекам або прадметам. — Ці не той, — думаў тым часам Сцяпан, углядаючыся ў твар галоўнага інжынера.. — Сустракаюцца ж падобныя адзін на аднаго людзі, двайнікі... Гроднеў.
двайні́к 2, ‑а, м.
Разм. Двухпудовая гіра.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)