заваява́ць, -ваю́ю, -ваю́еш, -ваю́е; -ваю́й; -ваява́ны; зак.

1. каго-што. Захапіць вайной.

З. краіну.

2. перан., што. Дамагчыся, дасягнуць чаго-н. сваёй дзейнасцю.

З. аўтарытэт.

З. сабе становішча.

|| незак. заваёўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. заваёва, -ы, ж. і заваява́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

верадзі́ць, вераджу́, вярэ́дзіш, вярэ́дзіць; вярэ́джаны; незак., што (разм.).

Шкодзіць што-н. сабе, натруджваючы, надрываючы, або раздражняць балючае.

В. рукі, спіну.

В. рану.

В. сардэчныя раны (перан.: выклікаць цяжкія ўспаміны).

|| зак. зверадзі́ць, звераджу́, звярэ́дзіш, звярэ́дзіць; звярэ́джаны і разверадзі́ць, -вераджу́, -вярэ́дзіш, -вярэ́дзіць; -вярэ́джаны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

адпя́ць, адапну́, адапне́ш, адапне́; адапнём, адапняце́, адапну́ць; адпя́ў, -пя́ла; адапні́; адпя́ты; зак., каго-што.

1. Аддзяліць, павесіўшы фіранку, штору і пад.

А. сабе куток у хаце.

2. Адвязаць што-н. падцягнутае.

А. падпругу ў каня.

|| незак. адпіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

агнездава́цца, агнязду́юся, агнязду́ешся, агнязду́ецца; агнязду́йся; зак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Звіць сабе гняздо дзе-н. (пра птушак).

Буслы агнездаваліся на грушы.

2. перан. Пасяліцца (пра людзей).

Пабудавалі хаты, агнездаваліся каля возера.

|| незак. агняздо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

крыты́чны¹, -ая, -ае.

1. Які заключае ў сабе крытыку (у 1, 2 знач.).

Крытычныя заўвагі.

К. матэрыял.

2. Здольны адносіцца да каго-, чаго-н. крытычна, з крытыкай (у 1 знач.).

К. розум.

Адносіцца крытычна (прысл.) да прапаноў.

|| наз. крыты́чнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

перагрэ́цца, -э́юся, -э́ешся, -э́ецца; зак.

1. Нагрэцца надта моцна.

Матор перагрэўся.

2. Знаходзячыся доўга пад сонечнымі прамянямі, у лазні і пад., нанесці гэтым сабе шкоду.

П. на сонцы.

|| незак. пераграва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. пераграва́нне, -я, н. і перагрэ́ў, -рэ́ву, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

прына́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., каго (што).

1. Прыцягваючы ўвагу кормам, прынадай, прымусіць наблізіцца.

П. птушку.

2. Прывучыць да каго-, чаго-н. ласкай, увагай; выклікаць сімпатыю да сабе.

Прынадзіла дзяцейзусёй вуліцы.

|| незак. прына́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прына́джванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

раздражні́цца, -дражню́ся, -дра́жнішся, -дра́жніцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Падвергнуцца ўздзеянню раздражняльніка.

Скура раздражнілася.

2. Прыйсці ў стан раздражнення, злосці.

3. Выклікаць, распаліць у сабе якое-н. жаданне.

|| незак. раздражня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. раздражне́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

*Ляпа́к1, лепа́к ’цяльпук’ (ТС). Балтызм. Параўн. літ. lapõkas ’такі сабе, не асаблівы’, lėpė̃kas, lepekiùšas ’бесталковы чалавек’.

*Ляпа́к2, лепа́к ’пляскач’ (ТС). Да ля́паць ’біць па чым-небудзь мяккім’ (гл.).

*Ляпа́к3, лепа́к ’муляр’ (ТС). Да ляпі́ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыхарашы́ць ’зрабіць больш прыгожым, надаць прыгажэйшы выгляд’, прыхарашы́цца ’апрануцца прыгожа, хораша, лепш, чым раней, чым звычайна’; ’надаць сабе больш прыгожы выгляд’ (ТСБМ, Шпіл.), прихараше́нне ’ўбор, убранне, упрыгожванне’ (Шпіл.), прыхаро́шаны ’прыбраны’ (узд., Жд. 3). Да харошы, харашэць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)