канду́ктар

(фр. conducteur, ад лац. conductor = праваднік)

1) работнік на чыгунцы (радзей у іншым транспарце), які суправаджае цягнік і наглядае за парадкам у ім;

2) прыстасаванне да свідравальных станкоў, якое забяспечвае ўзаемна правільнае размяшчэнне інструмента і вырабу;

3) горн. першы рад труб, якія апускаюцца ў свідравіну на пэўную глыбіню.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

медыцы́нскі, меды́чны разм medizínisch; ärztlich;

медыцы́нскія сро́дкі Árznéimittel pl, Medikaménte pl, Arznéien pl;

медыцы́нскае пасве́дчанне ärztliches Attést, ärztliche Beschéinigung;

медыцы́нская дапамо́га ärztliche Hílfe;

ху́ткая медыцы́нская дапамо́га (установа) Réttungsdienst m -es, -e;

медыцы́нскае абслуго́ўванне medizínische [ärztliche] Betréuung;

медыцы́нскі пункт Sanitätsstelle f -, -n;

медыцы́нскі рабо́тнік Mítarbeiter des Gesúndheitswesens;

медыцы́нскі персана́л medizínisches Personál

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

грама́дскі

1. в разн. знач. обще́ственный;

г. лад — обще́ственный строй;

~кае стано́вішча — обще́ственное положе́ние;

~кія інтарэ́сы — обще́ственные интере́сы;

~кая ўла́снасць — обще́ственная со́бственность;

~кая пра́ца — обще́ственная рабо́та;

г. рабо́тнік — обще́ственный рабо́тник;

2. дорев. (общинный) мирско́й;

~кія гро́шы — мирски́е де́ньги;

○ суку́пны г. праду́кт — совоку́пный обще́ственный проду́кт;

~кае ганьбава́нне — обще́ственное порица́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

слуга, служка, прыслужнік, прыслуга, работнік, найміт, падручны / на сельскагаспадарчых работах: парабак, батрак; служака, службак, служэбнік, папіхач, паслугач, халуй (разм.); лёкай (уст.); васал (перан.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

кіру́ючы кніжн führend, léitend; lénkend; regíerend; máßgebend; Leit-; ríchtungsgebend;

кіру́ючы рабо́тнік Léiter m -s, -;

кіру́юч пры́нцып Léitsatz m -es, -sätze;

кіру́ючая паса́да, кіру́ючая рабо́та éine léitende Stéllung;

кіру́ючыя о́рганы die léitenden Orgáne;

быць на кіру́ючай паса́дзе éine léitende Tätigkeit áus¦üben;

прызна́чыць на кіру́ючую паса́ду j-m éine léitende Fúnktion übertrágen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

наёмнік м

1. (наёмны работнік) Tágelöhner m -s, -;

2. гл найміт

2.наёмн|ы

1. (узяты ў арэнду) gemíetet, Míet-;

2. (хто працуе па найме) Lohn-;

наёмнікая пра́ца эк Lóhnarbeit f -;

наёмнікая а́рмія Söldnerheer n -s, -e;

3. перан (прадажны) gedúngen; käuflich;

наёмнік забо́йца gedúngener Mörder, Áuftragskiller m -s, - (разм)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Пату́га 1, поту́га ’туга, журба’ (ТС). Да туга́ (гл.). Прыстаўка па‑ і націск на ‑у́‑ пад уплывам семантычна блізкай лексемы пату́гі 2 ’цяжкасці фізічныя’.

Пату́га 2, пату́гі ’напружанне ўсіх сіл, напружанае скарачэнне мышцаў’, ’напружаныя намаганні, спробы зрабіць што-н.’, ’хвароба пры родах’ (ТСБМ, Нас.). Укр. поту́га ’сіла моц’, ’войска’, якое, магчыма, з польск. potęga, рус. поту́ги ’напружанні’, по́туг ’цеціва’, кур. поту́жный ’парывісты (вецер)’, ту́жить ’нацягваць’, польск. potęga ’сіла, моц’, tężeć ’цвярдзець’, чэш. tužiti, славац. tužiť ’умацоўваць’. Паўночна-славянскае. Да тугі́ (гл.) > ту́жыцца ’напружваць мускулы’, тужэ́ць ’станавіцца тугім’, патужэ́ць ’пацвярдзець’ (ТСБМ, Некр.). Утворана, як і літ. pãstangos ’патугі, намаганні’ (< pastìngti ’застыць, замерзнуць, задубець’), пры дапамозе прыстаўкі па‑ (< прасл. po‑). Сюды ж патужні ’цяжкі, няўдалы (пра зіму)’ (Доўн.-Зап., Песні), патужны ’моцны (вецер)’, ’шматводны ад поўных прытокаў’, воран. ’ладны, бойкі’ (Сцяшк. Сл.), патужнасць ’сіла, моц’ (Нас.).

Пату́га 3, пату́жнасць ’дапамога’ (Нас.), пату́жнік, поту́жникъ ’саўдзельнік, памочнік’, ’здаровы работнік’ (Гарб., Нас.). Семантычна-словаўтваральны сінонім з лексемай по́‑мач (< прасл. pomogtь ∼ паўн.-слав. tǫgъ/tęga). Да пату́га 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

boy

[bɔɪ]

1.

n.

1) хлапе́ц -ца́ m., хло́пец -ца m., хло́пчык -а m.; сын -а m.

2) рабо́тнік m. (слуга́)

3) маладзён -а m. (пага́рдліва)

2.

interj., informal

(вы́крык зьдзіўле́ньня, трыво́гі)

Boy, isn’t it hot! — Ну ж і гарачыня́!

•

- good boy

- My boy!

- the boys

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

слу́жка, ‑і, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑жцы, Т ‑ай (‑аю), ж.

1. м. і ж. Работнік (работніца), слуга. Ішлі, нябожчыка хвалілі, Як чалавека й служку князя, Як і вядзецца ў такім разе. Колас. Хлопцы вы з вусамі, Гаспадарцы самі; Не шукайце служкі Папраўляць падушкі. Пысін. Што цяпер рабіць са служкам? Дзе яго надзець? Чарнышэвіч. Хто ж суніме гора служкі, З кім жа ёй пагаварыць? Броўка.

2. м. Слуга ў манастыры, царкве або пры архірэю. Манастырскі служка. Архірэйскі служка. Будучы строгім рэалістам, пісьменнік не адмаўляе станоўчых рыс, уласцівых і некаторым служкам царквы. Навуменка. // Слуга ў сінагозе.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уда́рнік ​1, ‑а, м.

Перадавы работнік сацыялістычнай вытворчасці, які перавыконвае нормы. Ударнікі калгасных палёў. □ Ударнік.., як на барыкаду, Вядзе на штурм прарываў Ударную брыгаду. Купала. Ударнік той, хто заўсёды і пры ўсякіх умовах паказвае іншым прыклад у рабоце, сам ідучы наперадзе. Арабей. // Пра перадавое прадпрыемства. Калійны камбінат з’яўляецца ўдарнікам будоўлі сямігодкі. «Звязда».

уда́рнік ​2, ‑а, м.

1. Частка затвора агнястрэльнай зброі, прызначаная для ўдару па капсулі патрона.

2. Дэталь, прыстасаванне ў якім‑н. механізме, інструменце для атрымання гуку ўдарамі.

3. Разм. Музыкант, які іграе на ўдарных інструментах. Джазавы ўдарнік. □ [Яругіна] цягнула ў рэстараны, дзе джазавыя ўдарнікі выбівалі модныя рытмы. Карамазаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)