супрацьле́ глы , ‑ая, ‑ае.
1. Размешчаны насупраць; які ідзе, вядзе ў адваротным кірунку. [Шыпшына] квітнее перад акном, з якога відаць рака і далёкая роўнядзь супрацьлеглага нізкага берага. В. Вольскі . Лабановіч спыніўся, сказаўшы: «Стой!», і зірнуў у супрацьлеглы бок. Колас .
2. Які супярэчыць чаму‑н., карэнным чынам адрозніваецца ад чаго‑н., не сумяшчальны з чым‑н. Самаахвярнасць і карыслівасць — паняцці супрацьлеглыя. Новікаў .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шы́ нка , ‑і, Д М ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Сцегнавая ці лапатачная частка тушы свінні або барана, адпаведным чынам прыгатаваная для ўжывання. Вепручок рос ладны, ружовы, таму на вялікдзень былі на стале і шынка з мяккім сальцам, і мармуровыя каркавіны, і вэнджаныя кілбасы з пахучым кменам. Рамановіч . У маёнтку князя Абхазава яшчэ не страцілі смаку да вяпровай шынкі. Самуйлёнак .
[Ням. Schinken.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эксперыме́ нт , ‑у, М ‑нце, м.
1. Навукова пастаўлены дослед. Ставіць эксперымент. □ Нядаўна вучоныя правялі эксперымент: перасялілі пяць зуброў на ўзбярэжжа Беразіны. «Маладосць» .
2. Спроба ажыццявіць што‑н. якім‑н. чынам . Следчы быў задаволены сваім псіхалагічным эксперыментам — не кожнага ж можна ўзяць суровасцю, пагрозамі. Сабаленка . [Кліент:] — Усё рабілася так, быццам праводзілі эксперымент на выпрабаванне маіх не рваў. «Звязда» .
[Лац. experimentum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адгукну́ цца , -ну́ ся, -не́ шся, -не́ цца; -нёмся, -няце́ ся, -ну́ цца; -ні́ ся; зак.
1. Адказаць на покліч; адазвацца; падаць голас.
Дзе ты, адгукніся!
2. перан. чынам на якую-н. падзею, з’яву, выказаць свае адносіны да яе.
А. рашучым выступленнем у друку.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв. ), перан. Выклікаць якое-н. пачуццё, адчуванне ў каго-н.
Хай жа песня ў сэрцах адгукнецца.
4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв. ), перан. Адбіцца на кім-, чым-н. , зрабіць уплыў.
Памылка гэта адгукнецца ў вашым жыцці.
|| незак. адгука́ цца , -а́ юся, -а́ ешся, -а́ ецца і адгу́ квацца , -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перакава́ ць , -кую́ , -куе́ ш, -куе́ ; -куём, -куяце́ , -кую́ ць; -ку́ й; -кава́ ны; зак.
1. каго-што . Падкаваць нанава або ўсіх, многіх.
П. каню пярэднія ногі.
П. усіх коней.
2. што . Перарабіць каваннем.
П. мячы на аралы (высок. ).
3. перан. , каго-шточынам змяніць, перавыхаваць (разм. ).
П. свой характар.
|| незак. перако́ ўваць , -аю, -аеш, -ае.
|| звар. перакава́ цца , -кую́ ся, -куе́ шся, -куе́ цца; -куёмся, -куяце́ ся, -кую́ цца; -ку́ йся (да 3 знач. ); незак. перако́ ўвацца , -аюся, -аешся, -аецца (да 3 знач. ).
Па ходзе п’есы галоўны герой перакоўваецца.
|| наз. перако́ ўванне , -я, н. і перако́ ўка , -і, Д М ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падысці́ , падыду́ , пады́ дзеш, пады́ дзе; падышо́ ў, -шла́ , -ло́ ; падыдзі́ ; зак.
1. Ідучы, наблізіцца.
П. да дзвярэй.
Дарога падышла да садоў (перан. ).
2. Узяцца за чарговую справу.
П. да вывучэння дробаў.
3. перан. чынам да каго-, чаго-н. , узяцца за што-н. , маючы пэўны пункт гледжання.
Ён умее п. да чалавека.
Крытычна п. да меркаванняў аўтара.
4. Аказацца прыдатным, зручным, прымальным для каго-, чаго-н. , адпавядаць каму-, чаму-н.
Гэты касцюм мне не падышоў.
Ён не падыдзе на такую работу.
|| незак. падыхо́ дзіць , -о́ джу, -о́ дзіш, -о́ дзіць.
|| наз. падыхо́ д , -у, М знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дзе́ йнічаць , -аю, -аеш, -ае; незак.
1. Рабіць што-н. , займацца чым-н.
Д. рашуча.
2. чым . Кіраваць, валодаць чым-н.
Спартсмен удала дзейнічаў ракеткай.
Пасля ранення нага не дзейнічае.
3. на каго-што і без дап. Рабіць уплыў, уздзеянне, выклікаць якую-н. рэакцыю ў адказ.
Лякарства на яго станоўча дзейнічае.
Сонца згубна дзейнічае на жэньшэнь.
4. Быць спраўным (пра апараты, механізмы).
Механізм дзейнічае безадказна.
5. Мець сілу, абавязваць рабіць пэўным чынам .
Тут дзейнічаў даўні звычай.
◊
Дзейнічаць на нервы каму (разм. ) — раздражняць каго-н.
|| зак. падзе́ йнічаць , -аю, -аеш, -ае (да 3 і 5 знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чапля́ цца , -я́ юся, -я́ ешся, -я́ ецца; незак.
1. за каго-што . Кранаць, датыкацца, зачэпліваючы што-н.
Кузаў машыны чапляўся за галіны.
2. за каго-што . Хапацца, трымацца за што-н. ; падчэплівацца, павісаць на чым-н.
Ч. на плот.
Дзяцел чапляецца кіпцюрамі за кару.
Ч. на падножку трамвая.
3. перан. , за шточынам утрымаць, зберагчы што-н. ; выкарыстаць усе сродкі, магчымасці для дасягнення чаго-н.
Усё старое ўпарта чапляецца за жыццё.
4. перан. -н. ; прыставаць да каго-н. ; назаляць (разм. ).
Чаго ты да мяне чапляешся?
|| наз. чапля́ нне , -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ядна́ ць , -а́ ю, -а́ еш, -а́ е; незак.
1. што . Злучаць, звязваць што-н. з чым-н. пэўным чынам .
Я. рэкі каналам.
2. каго-што . Злучаць, збліжаць каго-, што-н. з кім-, чым-н. , утвараючы адзінае цэлае; змяшчаць, аб’ядноўваць у сабе.
Дружная праца, узаемная павага і выручка ядналі сям’ю.
Творы пісьменніка яднаюць у сабе нацыянальныя і інтэрнацыянальныя матывы.
3. каго (што) . Аб’ядноўваць, згуртоўваць для дружных агульных дзеянняў.
Рабочы камітэт яднае людзей розных спецыяльнасцей.
4. каго (што) . Ствараць паміж кім-н. блізкія, сяброўскія адносіны, падтрымліваць цесную сувязь.
Нас яднаюць агульныя інтарэсы.
|| наз. ядна́ нне , -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
conclude
[kənˈklu:d]
v.
1) канча́ ць, зако́ нчваць (пасе́ джаньне, прамо́ ву)
2) заключа́ ць (умо́ ву, мір) , рабі́ ць высно́ ву
3) пастанаўля́ ць, выраша́ ць
I concluded not to go — Я пастана́ віў ня йсьці
4) канча́ цца, зако́ нчвацца
The book concluded happily — Кні́ га зако́ нчылася шчасьлі́ ва
to conclude — такі́ м чы́ нам (у канцы́ прамо́ вы)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)