ГЕ́МА
(лац. Gemma),
твор гліптыкі, каштоўны або паўкаштоўны камень з урэзанымі (інталія) або выпуклымі (камея) выявамі. У старажытнасці гему выкарыстоўвалі як пячаткі, знакі ўласнасці, пазней — як амулеты, упрыгожанні.
Літ.:
Неверов О.Я. Геммы античного мира. М., 1983.
т. 5, с. 146
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
о́пера, ‑ы, ж.
1. Музычна-драматычны твор, у якім выканаўцы спяваюць у суправаджэнні аркестра. Оперы С. Манюшкі. Оперы П. І. Чайкоўскага. Оперы Ю. Семянякі. // Такі твор, пастаўлены на сцэне. Скончыўся другі акт оперы, абвясцілі перапынак. Шамякін.
2. Тэатр, дзе выконваюць такія творы. Пайсці ў оперу. □ У канцы.. інфармацыі паведамлялася, што сёння ў тэатры Оперы ў гонар гасцей адбудзецца ўрачысты канцэрт. Самуйлёнак. // Оперная трупа. Міланская опера.
•••
З другой (не з той) оперы (жарт. або іран.) — аб тым, што не мае дачынення да справы або размовы.
[Іт. opera.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гратэ́ск, ‑у, м.
1. Мастацкі прыём у літаратуры і мастацтве, заснаваны на празмерным перавелічэнні, спалучэнні нечаканых і рэзкіх кантрастаў, а таксама мастацкі твор, створаны пры дапамозе гэтага прыёму. Майстар гратэску.
2. Назва шрыфту з раўнамернай таўшчынёю штрыхоў.
[Іт. grottesca.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
о́да, ‑ы, ДМ одзе, ж.
1. Верш, напісаны ва ўрачыстым стылі ў гонар якой‑н. значнай падзеі або асобы. Оды Ламаносава.
2. Спец. Вакальны або сімфанічны твор урачыстага характару, прысвечаны якой‑н. значнай падзеі або подзвігу.
[Грэч. ōdē — песня.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хабанэ́ра, ‑ы, ж.
1. Кубінскі народны танец, пашыраны ў Іспаніі і Лацінскай Амерыцы, а таксама музыка да гэтага танца. Танцаваць хабанэру.
2. Музычны твор у стылі гэтага танца. Хабанэра з оперы Бізэ «Кармэн». Хабанэра для фартэпіяна Шабрые.
[Ісп. habanera.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
все мест. усе́ (род., пред. усі́х, дат. усі́м, вин. усі́х, усе́, твор. усі́мі); ед., см. весьI, всёI, вся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мы мест. мы (род., вин., пред. нас, дат. нам, твор. на́мі); ед., см. я;
мы перевы́полнили план мы перавы́каналі план.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
матэ́т
(фр. motet, ад mot = слова)
твор вакальнай або вакальна-інструментальнай шматгалосай музыкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
сей мест., уст., м. гэ́ты (род. гэ́тага, дат. гэ́таму, вин. гэ́ты, гэ́тага, твор., предл. гэ́тым); ж. гэ́та (род., дат., предл. гэ́тай, вин. гэ́ту, твор. гэ́тай, гэ́таю); ср. гэ́та (род. гэ́тага, дат. гэ́таму, вин. гэ́та, твор., предл. гэ́тым); мн. гэ́тыя (род., предл. гэ́тых, дат. гэ́тым, вин. гэ́тыя, гэ́тых, твор. гэ́тымі);
◊
за сим уст. за тым;
от сих до сих шутл. адсю́ль дасю́ль;
сию́ мину́ту, сию́ секу́нду за́раз, за́раз жа;
до сей поры́ дагэ́туль, да гэ́тай пары́, да гэ́тага ча́су;
по сей день па гэ́ты дзень;
при сём препровожда́ется офиц. пры гэ́тым адпраўля́ецца (пасыла́ецца, накіро́ўваецца).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
агі́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Разм. Твор літаратуры, жывапісу і пад., які ставіць толькі агітацыйныя мэты і не ўлічвае мастацкага боку. Палітычная агітка. □ Няўжо такі выдатны верш? Прачытаў. Нічога асаблівага. Так сабе агітка. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)