Verbum

анлайнавы слоўнік

1. каля, ля;

siedzieć u stolu — сядзець ля стала;

u stóp góry — каля падножжа гары;

lampa wisi u sufitu — люстра вісіць пад столлю;

2. уст. ад;

zamek u strzelby — замок стрэльбы;

3. у;

mieszkać u ojca — жыць у бацькі;

być jak u siebie — быць (адчуваць сябе) як дома;

pracować u piekarza — працаваць у пекара;

u nas — у нас;

u ludzi — у людзей;

co u licha! — якога чорта!

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ряд

1. в разн. знач. рад, род. ра́да м.; (о проборе — ещё) радо́к, -дка́ м.;

сиде́ть во второ́м ряду́ сядзе́ць у другі́м ра́дзе;

в ряда́х а́рмии у рада́х а́рміі;

овощно́й ряд рад агаро́дніны (гаро́дніны);

торго́вые ряды́ гандлёвыя рады́;

причеса́ть во́лосы на косо́й ряд прычаса́ць валасы́ на касы́ рад (радо́к);

2. (значительное число) рад, род. ра́да м.; шэ́раг, -га м.;

ряд поколе́ний рад (шэ́раг) пакале́нняў;

ряд учёных рад (шэ́раг) вучо́ных;

це́лый ряд обстоя́тельств цэ́лы рад (шэ́раг) акалі́чнасцей (абста́він);

◊

из ря́да вон выходя́щий незвыча́йны;

в пе́рвых ряда́х у пе́ршых рада́х (шэ́рагах);

в ряду́ (кого, чего) сяро́д (у лі́ку) (каго, чаго).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хлеб м., в разн. знач. хлеб;

○ бялко́вы х. — белко́вый хлеб;

◊ на ласка́вым хле́бе — уст. на пожи́зненном пансио́не; быть нахле́бником, иждиве́нцем;

жыць (сядзе́ць) на чужы́м хле́бе — есть чужо́й хлеб;

перабіва́цца з хле́ба на квас — перебива́ться с хле́ба на квас;

мець кусо́к хле́ба — име́ть кусо́к хле́ба;

надзённы хлеб — насу́щный хлеб;

за́йцаў хлеб — за́ячий хлеб;

на сваі́м хле́бе — на свои́х хлеба́х;

шука́ць лёгкага хле́ба — иска́ть лёгкого хле́ба;

хлеб ды соль — хлеб да соль;

хлеб-соль — хлеб-соль;

і гэ́та хлеб — и то хлеб;

сустрэ́ць хле́бам-со́ллю — встре́тить хле́бом-со́лью;

дарэ́мна хлеб е́сці — зря хлеб есть;

дзялі́ць хлеб і соль — дели́ть хлеб и соль;

кармі́ць хле́бам — корми́ть хле́бом;

ісці́ на свой хлеб — начина́ть жить свои́м трудо́м;

мець кусо́к хле́ба — иметь кусо́к хле́ба;

без хле́ба сядзе́ць — без хле́ба сиде́ть;

аб сухі́м хле́бе — сухи́м хле́бом пита́ясь;

забыць (чыю) хлеб-соль — забы́ть (чью) хлеб-соль;

се́сці (пасадзі́ць) на х. і ваду́ — сесть (посади́ть) на хлеб и (на) во́ду;

е́сці хлеб — (з чаго) жить за счёт (чего);

це́раз хлеб ды хле́ба шука́ць — погов. от добра́ добра́ не и́щут;

мець хлеб і да хле́ба — жить в доста́тке;

гало́днай куме́ хлеб наўме́ — посл. голо́дной куме́ хлеб на уме́;

жывём, хлеб жуём — погов. живём, хлеб жуём;

хлеб-соль еш, а пра́ўду рэж — посл. хлеб-соль ешь, а пра́вду режь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

cover

[ˈkʌvər]

1) во́кладка f. (кні́гі); на́крыўка f. (гаршка́, сло́іка)

2) прыкрыцьцё, по́крыва n.; за́сьціл -у m.

under the cover of night — пад по́крывам но́чы

3) ахо́ва f.; схо́вішча n., укрыцьцё n.

4) за́расьнік -у m.

5) прыбо́р -у m. (на стале́ для яды́)

6) канвэ́рт -а m.

v.t.

1) закрыва́ць; пакрыва́ць; засьціла́ць (стол)

Snow covered the ground — Сьнег пакры́ў зямлю́

2) апрана́ць (-ца); адзява́ць (-ца); насі́ць; надзе́ць ша́пку на галаву́

3) (пра пту́шку) сядзе́ць на я́йках

4) (пра самца́) пакрыва́ць (са́мку)

5) засланя́ць (ад ве́тру); закрыва́ць; ахо́ўваць

6) хава́ць, скрыва́ць, уто́йваць (пачу́цьці, памы́лку)

7) ахапля́ць (тэ́му, матэрыя́л)

8) займа́ць (прасто́ру), расьця́гвацца

9) прае́хаць, зрабі́ць

to cover a distance — прае́хаць адле́гласьць

10) пакрыва́ць (выда́ткі)

11) піса́ць рэпарта́ж, фатаграфава́ць (для прэ́сы)

•

- break cover

- cover up

- run for cover

- under cover

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

kieszeń

kiesze|ń

ж. кішэнь;

tylna (wewnętrzna) ~ń — задняя (унутраная) кішэнь;

płacić z własnej ~ni — плаціць з уласнай кішэні;

pustki w ~ni — пуста ў кішэні;

siedzieć u kogo w ~ni — сядзець у каго на шыі;

znać kogo jak własną ~ń — ведаць каго як свае пяць пальцаў; ведаць каго як аблупленага;

to nie na moją ~ń — гэта мне не па кішэні; я не магу сабе гэтага дазволіць;

uderzać po ~ni — біць па кішэні

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Tisch

m -(e)s, -e

1) стол

sich an den ~ sétzen — садзі́цца за стол

am ~ sítzen* — сядзе́ць за стало́м

2) абе́дзенны стол

den ~ décken — збіра́ць на стол

den ~ ábdecken — збіра́ць са стала́

zu ~ bítten* [rúfen*] — запраша́ць да стала́

bei ~ — за стало́м, за е́жай

zu ~ láden* — запраша́ць на абе́д

vor ~ — пе́рад ядо́й [е́жай], пе́рад абе́дам

3) стол, е́жа, харчава́нне

éinen féinen ~ führen — мець до́брую [вы́танчаную, даліка́тную] ку́хню [стра́вы]

◊ réinen ~ mit etw. [mit j-m] máchen — пако́нчыць [разлічы́цца, разрахава́цца] з чым-н. [з кім-н.]

etw. únter den ~ fállen lássen* — не звярта́ць ува́гі на што-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Reihe

f -, -n

1) рад, шэ́раг; шарэ́нга;

éine ~ von vier Mann рад па чаты́ры чалаве́кі;

in ~n zu sechs Mann рада́мі па шэсць чалаве́к;

in der drítten ~ у трэ́цім ра́дзе [шэ́рагу];

in Reih und Glied у страі́, у шарэ́нзе

2) матэм. прагрэ́сія

3) радо́к, лі́нія; слупо́к

4) чарга́;

in der ~ stéhen* стая́ць у чарзе́;

der ~ nach па чарзе́

◊ aus der ~ tánzen ≅ не хаце́ць ісці́ ў нагу́, дзе́йнічаць у адзіно́чку, не падпарадко́ўвацца агу́льным пра́вілам;

in éiner ~ von Fällen у шэ́рагу вы́падкаў;

búnte ~ máchen сядзе́ць упераме́жку

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

над (надо) предлог с твор.

1. над (кім, чым); нада (употребляется в сочетании: «нада мной»);

ла́мпа виси́т над столо́м ля́мпа вісі́ць над стало́м;

доро́га прохо́дит над мо́рем даро́га прахо́дзіць над мо́рам;

над на́ми над на́мі;

сиде́ть над кни́гой сядзе́ць над кні́гай;

рабо́тать над собо́й працава́ць над сабо́й;

нача́льник над все́ми отде́лами нача́льнік над усі́мі аддзе́ламі; кроме того, в значении «вдоль над чем-л.» употребляется иногда па-над (чым);

над го́родом пролете́ли самолёты над (па-над) го́радам праляце́лі самалёты;

2. (после слов со значением «смеяться», «глумиться», «издеваться» и т. п.) з (каго, чаго);

насмеха́ться над дру́гом насміха́цца з ся́бра;

издева́ться над кем здзе́кавацца з каго́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

утрыма́ць ¹, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

1. Трымаючы або падтрымліваючы, не даць упасці каму‑, чаму‑н. Рукі дрыжаць і не слухаюцца, не могуць утрымаць вясла. Ваданосаў. Дзяўчына хацела падняцца, каб выйсці з пакоя, але пабаялася, што ногі яе не ўтрымаюць, і засталася сядзець на месцы. Сіняўскі.

2. Спыніць, прыпыніць рух каго‑н.; стрымаць. Панця рвануўся бегчы, але бацька зноў утрымаў яго за крысо світкі. Кулакоўскі. Ганна цяжка дыхае, спрабуе ўскочыць, корчыцца, і мне з цяжкасцю ўдаецца ўтрымаць яе на ложку. Савіцкі.

3. Прымусіць застацца дзе‑н.; не адпусціць, затрымаць. — Уладзімір Мікалаевіч, прараба Мамкіну трэба ўтрымаць на будоўлі, — сказаў Мароз, прыгладжваючы касматыя сівыя бровы. — Утрымаць. Мыслівец. Язэп кінуў шапку на зямлю, сеў. Факт, утрымаць мінёраў ён не можа, не мае права. Другім яны не менш патрэбны. Асіпенка.

4. Стрымаць праяўленне якіх‑н. жаданняў, пачуццяў, учынкаў і пад. Ведаў.. [дзед], што варта каму-небудзь не ўтрымаць слязу, усхліпнуць, як не вытрымаюць і ўсе астатнія. Хадкевіч. Майстар глянуў на маёра: — Ваша знаёмая? Нешта ўтрымала Смірына ад прызнання. — Сваячка... Блізкая... Алешка.

5. Захаваць за сабой, не ўступіць каму‑н. іншаму. Утрымаць першынство. □ [Жанчына:] — А-а, зяцёк!.. Што ж [г]эта ты не ўтрымаў нявесту? Чыгрынаў. // Зберагчы ў памяці, не даць магчымасці знікнуць. — А памятаеш, дзе мы з табою ўпершыню спаткаліся? — пытаўся Валошын. [Купрыянаў:] — Шмат год прайшло, хіба ўсё ўтрымаеш у галаве... Гурскі. // Не здаць непрыяцелю пазіцыю, крэпасць, горад і пад. Палякі намагаліся з усіх сіл, каб адбіць атаку і ўтрымаць свае пазіцыі. Колас.

6. Вылічыць, не выплаціць (якой‑н. сумы). Утрымаць пяць рублёў з зарплаты.

•••

На ланцугу не ўтрымаць — сілай не ўтрымаць.

утрыма́ць ², ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.

Забяспечыць сродкамі для існавання, пракарміць. [Косця:] — Бацька распрадаўся зусім, а ўтрымаць мяне ў гімназіі не здолеў. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

niebo

nieb|o

н.

1. неба;

na ~ie — у небе;

pod gołym ~em — пад адкрытым небам;

2. ~iosa мн. неба; рай; нябёсы;

w ~ie — на нябёсах;

wychwalać kogo pod ~iosa — усхваляць каго пад самыя нябёсы;

być w siódmym ~ie — быць на сёмым небе; на неба ўзлезці; на святой гары сядзець;

~o w gębie! разм. смаката!;

wielkie ~a! — Божа літасцівы!;

poruszyć ~o i ziemię — пусціць у ход усе сродкі;

wołać o pomstę do ~a — заклікаць Бога да помсты;

o (całe) ~o lepszy — непараўнальна лепшы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)