вы́бар, -ру м., в разн. знач. вы́бор;
пра́ва ~ру — пра́во вы́бора;
на в. — на вы́бор;
вялі́кі в. тава́раў — большо́й вы́бор това́ров;
адо́брыць чый-не́будзь в. — одо́брить че́й-л. вы́бор
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
канта́кт, -ту м., в разн. знач. конта́кт;
к. двух спла́ваў — конта́кт двух спла́вов;
~ты электры́чнай плі́ткі — конта́кты электри́ческой пли́тки;
нала́дзіць к. з кім-не́будзь — установи́ть конта́кт с ке́м-л.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падляга́ць I несов. подлежа́ть;
п. суду́ — подлежа́ть суду́;
п. чыйму́-не́будзь распараджэ́нню (зага́дванню) — подлежа́ть чьему́-л. ве́дению;
не ~га́е апавяшчэ́нню — не подлежи́т оповеще́нию
падляга́ць II несов. (ложиться рядом) подлега́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
усчэ́плівацца несов.
1. (на каго, што) повиса́ть (на ком, чём);
2. разг. (на што-небудзь) взлеза́ть, взбира́ться;
1, 2 см. усчапі́цца;
3. страд. нацепля́ться; ве́шаться; наве́шиваться; напя́ливаться; см. усчэ́пліваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
схо́вішча
1. Месца, будынак, дзе што-небудзь захоўваюць або хаваюць (БРС). Тое ж сховы (БРС), схоў, схрон (Слаўг.).
2. Акоп, бліндаж; патаемнае месца (БРС). Тое ж сховы (БРС), схоў, хаўня́ (Слаўг.), схрон (Стаўбц.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Валтузіць ’тармасіць’ (БРС), валтузіцца ’спрачацца, лаяцца’ (КЭС). Рус. валтажиться ’вазіцца з чым-небудзь, з кім-небудзь’; валтошиться ’павольна рабіць што-небудзь, завіхацца’, ватажаться ’вазіцца’, укр. вовтузитись. Рудніцкі (1, 457) лічыць украінскі дзеяслоў кантамінацыяй укр. возитися і тузатися. Фасмер (1, 270) рус. валтажиться звязвае з франц. avantager ’садзейнічаць, павялічваць долю’. Не выключана, што валтузіць звязана з ватага (гл. версіі ў артыкуле вантажыцца). Несумненна, на форме слова адбілася кантамінацыйнае ўздзеянне іншых дзеясловаў. Варта звярнуць увагу на тое, што валтузіць можа быць утворана ад валтуза, якое дазваляе ставіць пытанне аб балтыйскім уплыве (параўн. бамбіза, лапеза і іншыя назоўнікі з суфіксальным ‑з‑).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пры́ступ 1 ’доступ (да чаго-небудзь)’ (Яруш., Гарэц., Байк. і Некр., Др.-Падб.), ’атака, штурм’ (ТСБМ), ’запал, заўзятасць’ (Сл. ПЗБ), ’магчымасць набліжэння да каго-небудзь, звычайна з адмаўленнем’ (ашм., Стан.), ані прыступу ’немагчыма падысці, звярнуцца да каго-небудзь’ (ТСБМ). Нулявы дэрыват ад прыступі́ць (гл.). Аналагічна ў іншых славянскіх мовах: рус. при́ступ, укр. при́ступ, чэш. přístup і г. д.
Пры́ступ 2 ’момант абвастрэння, узмацнення хваробы, хваравітай з’явы; рэзкае, вострае праяўленне душэўнага стану, пачуцця’ (ТСБМ; віл., Сл. ПЗБ). Этымалагічна тое ж, што і папярэдняе. Але спецыялізацыя значэння ’прыступ хваробы’ адбылася ў рус., укр. при́ступ і польск. przystęp ’прыступ гневу, ярасці і да т. п.’
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Ашмалак, ошма́лок ’абгарэлы кусок ці канец, край чаго-небудзь’ (Клім.). Ад шмалыты ’абпальваць, смаліць’ (там жа) як асмалак ад смаліць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вя́ліцца ’прагна хацець чаго-небудзь’ (Нас.). Можна меркаваць, што гэты дзеяслоў звязаны з вя́ліць (гл.) і спачатку ўжываўся як метафара.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Люз ’невялікі прамежак паміж чым-небудзь’ (брасл., драг., Сл. ПЗБ). Запазычана з польск. luz ’зазор, шчыліна’. Гл. таксама наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)