па́зуха ж., в разн. знач. па́зуха;
за ~хай — за па́зухой;
палажы́ць за ~ху — положи́ть за па́зуху;
ло́бныя ~хі — анат. ло́бные па́зухи;
п. ліста́ — бот. па́зуха листа́;
◊ трыма́ць ка́мень за ~хай — держа́ть ка́мень за па́зухой;
як у Хрыста́ (Бо́га) за ~хай (жыць) — как у Христа́ за па́зухой (жить)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
string1 [strɪŋ] n.
1. вяро́вачка, тасёмка, шнур, шнуро́к;
a string of beads ні́тка па́церак/кара́ляў
2. струна́
3. pl. the strings стру́нныя інструме́нты
4. чарада́, шэ́раг;
a string of саrs гуж, чарада́ машы́н
♦
have/keep smb. on a string трыма́ць каго́-н. на пры́вязі, пад кантро́лем, у по́ўнай зале́жнасці;
(with) no strings attached/without strings у по́ўнай незале́жнасці;
pull strings карыста́цца су́вязямі
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
distance [ˈdɪstəns] n.
1. адле́гласць, дыста́нцыя;
at a distance of three miles на адле́гласці трох міль
2. праме́жак ча́су;
At this distance in time I cannot remember. Праз столькі часу я не магу гэтага памятаць.
♦
from a distance здалёк, здалёку;
in the distance удалечыні́;
keep one’s distance трыма́цца ўбаку́;
keep smb. at a distance трыма́ць каго́-н. на зна́чнай адле́гласці
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
confine
[kənˈfaɪn]
1.
v.t.
1) абмяжо́ўваць, абмяжо́ўвацца
2) трыма́ць унутры́
A cold confined him to the house — Прасту́да трыма́е яго́ ў ха́це
to be confined to bed — быць прыкава́ным да ло́жка
3) саджа́ць у турму́, зьняво́льваць
2.
n. often confines
ме́жы; дзяржа́ўная мяжа́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
замяні́ць, ‑мяню, ‑меніш, ‑меніць; зак., каго-што.
1. кім-чым. Узяць, скарыстаць, паставіць узамен другога. Замяніць зношаныя дэталі новымі. □ Казанцаў замяніў сваю паласатую піжаму бездакорным светла-шэрым касцюмам. Васілевіч. // Падмяніць адно другім. Работу словам не заменіш. Прымаўка.
2. Заняць месца каго‑, чаго‑н., выконваючы яго абавязкі, ролю. З жалем зірнуў Андрэй на маці і зразумеў, што яна больш не работніца. Ён павінен замяніць яе, каб трымаць сям’ю. Чарнышэвіч. Панаса забралі як заложніка, каб дзед Талаш прыйшоў і замяніў сына. Колас.
3. З’явіцца на змену каму‑, чаму‑н. Сум заменіць песня. □ Я быў рад усяму, Што пісала яна, І адпісваў. Зіму замяніла вясна. Нядзведскі.
4. Выпадкова або наўмысна ўзяць чужую рэч замест сваёй; падмяніць. Замяніць кніжку. Замяніць галошы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гало́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які адчувае голад, хоча есці; проціл. сыты, накормлены. Горш адчуваў сябе Пятро — бульба перасядала ў горле, хоць ён учора не вячэраў і быў галодны. Шамякін. Галоднай курыцы проса сніцца. Прымаўка.
2. у знач. наз. гало́дны, ‑ага, м.; гало́дная, ‑ай, ж. Сыты галоднаму не спагадае. З нар.
3. Выкліканы голадам. Галодная смерць.
4. Неўраджайны; бедны на прадукты харчавання. Галодны год. Галодны край. □ На гаду два Юр’і, ды абодва, дурні: увосень халодны, а вясной галодны. З нар.
5. Бедны, недастаткова (для задавальнення патрэбы ў ежы, у сродках жыцця). Галодны абед. Галодны заработак. □ Годзе трымаць на галодным пайку Рагулю, падласую, гнедую: Дарогу турнэпсу! Прастор бураку! Крапіва.
•••
На галодны зуб гл. зуб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шлейф, ‑а, м.
1. Доўгі падол жаночай сукенкі, які цягнецца ззаду. Яна [Міхаліна], напрыклад, запрасіла Мсціслава на заручыны: — Будзеце трымаць корд жаніха, — ласкава схіліла галаву. — Або мой шлейф. Караткевіч. Я ведаў, што Таня любіць апранаць на сябе што-небудзь незвычайнае, каб валаклося ўслед, як шлейф, па падлозе. Сачанка. // перан. След, паласа ў паветры, на вадзе і пад. ад руху чаго‑н. Дарога злёгку пыліла, за машынай слаўся рэдзенькі белаваты шлейф, які адносіла на зялёныя палеткі. Асіпенка. З-за павароту вынырнуў цеплаход на падводных крылах. Ён, шустра завярнуўшы, адкінуў на бераг пеністы шлейф. Гаўрылкін.
2. Тое, што і валакуша (у 2 знач.). Выраўноўванне глебы шлейфам.
3. У геалогіі — паласа адкладанняў, якая ахінае ніжнюю частку якога‑н. узгорка, узвышша.
[Ням. Schleife.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
vórhalten
*
1.
vt
1) трыма́ць (перад чым-н.)
2) (D) папрака́ць (каго-н. за што-н.)
2.vi хапа́ць, става́ць
der Vórsatz hat nicht lánge vórgehalten — (до́бры) наме́р быў ху́тка забы́ты
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Зда́рыцца ’адбыцца’. Укр. уст. зда́ритися ’ўдавацца’ (Жэлях.), польск. zdarzyć się ’адбыцца’, н.-луж. zdariś se ’ўдавацца’, чэш. zdařiti se, славац. zdariť sa. Традыцыйнае тлумачэнне ад darъ < dati (Бернекер, 1, 179; Брукнер, 649; Голуб-Копечны, 434) з улікам чэш. разм. прывітання na zdar ’на шчасце, на здароўе’ выклікае семантычныя цяжкасці — перш за ўсё значэнне прэфікса, складаны шлях утварэння zdar (da‑ti > darъ > dariti > sъdariti > sъdarъ?), няпоўную вытлумачальнасць семантыкі ў цэлым. На гэта звярнуў увагу Зубаты (I, 1, 131–138), прапануючы сувязь з іншым *dar‑, якое прадстаўлена ва ўдар, ударыць (паводле Фасмера, 4, 149, да драць, гл.), што падтрымлівае Махэк₂, 110–111. Гэта, аднак, не рашае праблемы. Магчыма, трэба шукаць яе рашэння ў суадносінах з карнямі, што маюць значэнне ’тварыць’. Магчыма, zьdariti (’стварыцца’ >) ’адбыцца’ < zьdarъ ’стварэнне’ < zьdati ’тварыць’ (< ’будаваць’ < ’ляпіць’). Пра корань гл. здань. Іншае тлумачэнне праз суадноснасць з і. е. *dher‑, *dherǝ‑ ’трымаць’ (Покарны, 1, 253), прадстаўленым літ. derė́ti ’быць патрэбным’, darýti ’рабіць’, лат. derêt, darît ’тс’; семантычны ход: ’атрымацца’ > ’адбыцца’ ці ’зрабіцца’ > ’адбыцца’. Патрэбны далейшыя даследаванні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
hüten
1.
vt
1) ахо́ўваць, засцерага́ць; абараня́ць, барані́ць
Kínder ~ — дагляда́ць дзяце́й
das Bett ~ — хварэ́ць, ляжа́ць у пасце́лі
die Zúnge ~ — трыма́ць язы́к за зуба́мі
2) па́свіць
2.
(sich)
(vor D) сцерагчы́ся (чаго-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)