раскла́д м
1. (дзеянне) Vertéilung f -, -en;
2. (парадак, распарадак чаго-н) Plan m -(e)s, Pläne;
раскла́д уро́каў Stúndenplan m;
раскла́д (ру́ху) цягніко́ў Fáhrplan m;
шта́тны раскла́д Stéllenplan m;
зго́дна з раскла́дам fáhrplanmäßig (пра транспарт);
як па раскла́дзе жарт das klappt ja nach Fáhrplan
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
establish
[ɪˈstæblɪʃ]
v.t.
1) засно́ўваць, заклада́ць; нала́джваць
to establish relations — нала́дзіць су́вязі
2) усталёўваць; уво́дзіць, заво́дзіць (пара́дак)
to establish a government — усталява́ць ула́ду
3) адкрыва́ць (прадпрые́мства, ле́карскую пра́ктыку)
4) (oneself) разьмяшча́цца, масьці́цца; уладко́ўвацца; асяля́цца
5) уво́дзіць (звы́чай)
6) даво́дзіць (факт), абгрунто́ўваць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Organisatión
f -, -en
1) арганіза́цыя, арганізацы́йная рабо́та, арганіза́тарская дзе́йнасць
2) лад, пара́дак
3) арганіза́цыя (установа, аб’яднанне)
~ der Veréinten Nationen — (скар. UNO) Арганіза́цыя Аб’ядна́ных На́цый (скар. ААН)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
entwíckeln
1.
vt
1) развіва́ць, разго́ртваць, распрацо́ўваць
2) праяўля́ць, развіва́ць (энергію)
3) фатагр. праяўля́ць
2.
(sich)
1) развіва́цца
2) ператвара́цца
3) вайск. разго́ртвацца, прыма́ць баявы́ пара́дак
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
◎ Няра́ха ’неахайны чалавек’ (астрав., ул. інф.), нераха ’няўклюда, неахайны чалавек’ (Ян., ТС), ніриха, нірэха ’неахайны чалавек’ (Сл. ПЗБ), а таксама нярахлівы, нірихлівы ’неахайны’ (Сл. ЦРБ, Сл. ПЗБ), перахавалі ’неахайны, некультурны’ (ТС), рус. неряха ’неахайны чалавек; няўмелы, дурны чалавек’, н.-луж. njerech ’беспарадак, смецце’, ’неахайны чалавек’, njerešny ’бесталковы; нячысты’. Лічыцца вытворным ад прасл. дыял. *грскъ, экспрэсіўна^ ўтварэння ад *rędъ (гл. рад), параўн. н.-луж. rech ’парадак; чысціня’, рус. ряха ’франціха’, ряхаться ’выстройвацца, прыбірацца’, нарядный ’прыбраны’ і пад. (Шустар-Шэўц, 14, 1014; Фасмер, 3, 66). Дапушчэнне балтыйскага паходжання (Смулкова, Лекс. балтызмы, 39) не мае падстаў, гл. Лаўчутэ, Балтизмы, 146. Значэнне ’няўклюда’ можа быць звязана з рехацца ’поркацца’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сі́дар ‘мяшок’, ‘абед, які бяруць з сабой’ (Мат. Гом.), ‘заплечны мяшок або наогул усё тое, што вязеш з сабой’ (Ян.), ‘вялікая сумка, з якой арыштант вандруе па этапах’ (Наша Ніва, 1996, 2 верас.), сідор ‘клунак з ядою’ (Куч.). Паводле Барташэвіча (Rozprawy Slawistyczne, 1993, 7, 63 і наст.), рус. си́дор ‘мяшок’ ад уласнага імя Сидор < Исидор, параўн. больш матываванае ўкр. аргат. мі́хась, міха́лок ‘мех, мяшок’. Збліжэнне з уласным імем другаснае; з ідыш seder ‘святочная ежа, якую ў першыя дзве ночы Пасхі (пэйсаха) бяруць з сабой’, што з с.-гебр. seder ‘парадак’, параўн. Штэрн, Wörterbuch, 206. Рускае слова, хутчэй за ўсё, з беларускага сідар ці ўкраінскага сідор.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
водвори́ть сов.
1. (на жительство) пасялі́ць; (поместить) змясці́ць; (поставить) паста́віць; (посадить) пасадзі́ць;
водвори́ть в дом пасялі́ць у дом;
водвори́ть в тюрьму́ пасадзі́ць у турму́;
водвори́ть на ме́сто паста́віць на ме́сца;
2. перен. (установить) устанаві́ць, наве́сці;
водвори́ть поря́док устанаві́ць (наве́сці) пара́дак;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
падчы́сціць, ‑чышчу, ‑чысціш, ‑чысціць; зак., што.
1. Зрабіць больш чыстым; прывесці ў парадак. Гулка забубнілі па зямлі раптоўныя ліўні; яны то аціхалі, то наляталі зноў і ўсё абмылі, усё падчысцілі, сагналі мутнымі пераваламі з двароў і палеткаў бруд, трэскі, салому. Лужанін. Падчысціць бы.. [рэчы], падрамантаваць, дык і пайшлі б у ход. Кулакоўскі.
2. Сцерці, саскрэбці (напісанае, надрукаванае).
3. Разм. Усё дачыста, без астатку забраць, з’есці і пад. [Маці:] — А ў каморцы і мышам ужо няма чаго есці — надоечы я ўсё да апошняй крупінкі падчысціла. Бажко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плён, ‑у, м.
1. Тое, што вырашчана: садавіна, гародніна, зерне і пад.; ураджай. Не злічыць у ім [садзе] плёнаў: грушаў, яблыкаў, сліў. Машара. Не зробіш гэтага, не паставіш кій ці не нацягнеш нітку, па якіх бы фасоля магла віцца, — не чакай і плёну. Сачанка.
2. перан. Вынік старанняў; дасягненне. — У палку мне добра. Лятаю і лятаю. Адразу бачу плён сваёй работы... Алешка. Дапісана апошняя старонка, правераны разлікі, цытаты і формулы, прыведзены ў парадак чарцяжы, і — хораша бачыць плён сваіх пошукаў і пакут. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскла́д, ‑у, М ‑дзе, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. раскладаць 1 — раскласці 1.
2. Графік, у якім указваецца час, месца, паслядоўнасць правядзення чаго‑н. Пеця дакладна ведаў расклад усіх паяздоў і да кожнага з іх быў напагатове. Ракітны. Вучні застукалі векамі партаў, зашамацелі сшыткамі — у раскладзе значыўся ўрок па мове. Шахавец. // Парадак, распарадак чаго‑н. Лабановіч прыносіць свой расклад работы ў школе. Колас.
•••
Штатны расклад — дакумент, які вызначае склад работнікаў якой‑н. установы, прадпрыемства з указаннем іх пасад і акладаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)