паліцэ́йскі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да паліцыі, належыць паліцыі; які ажыццяўляецца паліцыяй. Паліцэйскі ўчастак. Паліцэйскі нагляд. □ Следам Сілцы наведалі паліцэйскія стражнікі. Пачаліся арышты, расправы, экзекуцыі. Гартны. Недалёка ад маста стаяла паліцэйская машына. Зуб.

2. у знач. наз. паліцэ́йскі, ‑ага, м. Чалавек, які служыць у паліцыі, ніжні чын паліцыі. Над нашымі галовамі ціўкалі кулі, чуваць былі крыкі паліцэйскіх. Анісаў.

3. Які апіраецца на паліцыю, ажыццяўляе ўладу з дапамогай паліцыі. Паліцэйская дзяржава.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сусе́дні benchbart, Nchbar-; nliegend, nlieger-;

сусе́дняя дзяржа́ва Nchbarstaat m -(e)s, -en, ngrenzender Staat;

сусе́дні дом Nchbarhaus n -(e)s, -häuser, das ngrenzende Haus;

сусе́дні пако́й Nbenzimmer n -s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

nation [ˈneɪʃn] n.

1. на́цыя, наро́д;

The President spoke to the nation on television. Прэзідэнт звярнуўся да народа па тэлебачанні.

2. дзяржа́ва, краі́на;

across the nation па ўсёй краі́не;

newly independent nations но́выя незале́жныя краі́ны;

most favoured nation treatment AmE рэжы́м найбо́льшай спрыя́льнасці (для якой-н. краіны)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

дэспаты́я

(с.-лац. despotia, ад гр. despoteia)

1) форма самадзяржаўнай улады, неабмежаваная манархія на чале з дэспатам 1;

2) дзяржава, у якой устаноўлена такая ўлада;

3) тое, што і дэспатызм 2.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БІДЖАПУ́Р,

феадальная дзяржава (султанат) у паўд.-зах. Дэкане (Індыя) у 1489—1686. Засн. бахманідскім намеснікам Юсуф Адзіл-ханам, які паклаў пачатак дынастыі Адзіл-шахаў. Біджапур быў аслаблены паўстаннямі маратхаў пад кіраўніцтвам Шываджы і войнамі з Маголамі. З 1599 у складзе віцэ-каралеўства Дэкану. У 1686 падпарадкаваны дзяржавай Вялікіх Маголаў.

т. 3, с. 147

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

саю́зны

1. Bndes-, verbündet; alliert (пра дзяржавы);

саю́зныя дзяржа́вы die verbündeten [allierten] Mächte;

саю́зная дзяржа́ва Bndesstaat m -(e)s, -en;

2. (які адносіўся да СССР) гіст. Unins-;

саю́зныя рэспу́блікі Uninsrepubliken pl

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

АГРЭ́СІЯ

(ад лац. aggressio напад),

выкарыстанне ўзброенай сілы адной дзяржавай (групай дзяржаў) супраць суверэнітэту, тэр. цэласнасці, паліт. незалежнасці другой дзяржавы або народа (нацыі). Найб. небяспечная ўзброеная (прамая) форма агрэсіі. Існуе таксама паняцце ўскоснай агрэсіі, пры якой дзяржава-агрэсар скрыта выкарыстоўвае ўзбр. сілы (напр., праз узбр. банды наёмнікаў, нерэгулярных вайск. фарміраванняў). Паводле Статута ААН, Савет Бяспекі можа кваліфікаваць як агрэсію і інш. дзеянні. Адпаведна з міжнар. правам агрэсія — злачынства супраць міжнар. міру і таму цягне за сабой міжнар. адказнасць. Дзяржава, якая стала аб’ектам агрэсіі, мае права на прыняцце мер індывідуальнай і калектыўнай абароны. Савет Бяспекі ААН правамоцны прыняць рашэнне аб выкарыстанні да агрэсара мер, у т. л. ваеннага характару (напр., у 1991 узбр. сілы НАТО выступілі супраць Ірака, які захапіў Кувейт).

Л.В.Паўлава.

т. 1, с. 87

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АЛБА́НІЯ КАЎКА́ЗСКАЯ, Аран,

стараж. дзяржава ва Усх. Закаўказзі ў 4—3 ст. да н.э. — 10 ст. н.э. (у ніжнім цячэнні Аракса і Куры). Сталіцы Кабалака, Партаў (Барда), Ардэбіль. Першапачаткова саюз роднасных плямёнаў (албаны, уціі, каспіі і інш.), пазней рабаўладальніцкая, каля 3—5 ст. н.э. феад. дзяржава. Найб. магутнасці дасягнула ў час праўлення цара Урнайра (370-я г.), які распаўсюдзіў у Албаніі каўказскай хрысціянства. У пач. 5 ст. з’явілася алб. пісьменнасць. З канца 4 ст. пад уладай Сасанідскага Ірана, супраць якога ў 451, 484, 571 адбыліся паўстанні. У 7 ст. іранскае панаванне змянілася візант. і хазарскім. У 713 заваявана арабамі. У 9 ст. распалася на княствы і з пач. 10 ст. большасць зямель Албаніі каўказскай увайшла ў склад Шырвана і інш. дзяржаў.

т. 1, с. 232

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

мана́рхія

(гр. monarchia, ад monos = адзін + arche = улада)

форма кіравання, пры якой вярхоўная ўлада належыць адной асобе (манарху), а таксама дзяржава з такой формай кіравання.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

тэакра́тыя

(гр. theokratia, ад theos = бог + kratos = улада)

форма дзяржаўнага кіравання, калі палітычныя ўлада ў краіне належыць духавенству, а таксама дзяржава з такой формай кіравання.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)