калга́с, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У СССР — адна з форм арганізацыі сельскагаспадарчай працы, аб’яднанне сялян для сумеснага вядзення сельскай гаспадаркі на аснове абагуленых сродкаў вытворчасці (са скарачэння слоў: калектыўная гаспадарка).

Старшыня калгаса.

Арганізаваць к.

2. зб. Калектыў асоб, якія ўваходзяць у гэта аб’яднанне; калгаснікі.

Усім калгасам выехалі на жніво.

|| прым. калга́сны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

дасту́пны, -ая, -ае.

1. Такі, да якога можна прайсці, праехаць.

Лагер размясціўся ў даступным месцы.

2. Адкрыты для зроку.

Д. для назірання.

3. Які падыходзіць для ўсіх або многіх.

Даступныя цэны.

4. Лёгкі для разумення.

Даступная форма выкладання думак.

5. Які выклікае прыхільнасць да сябе.

Гэта быў д. просты чалавек.

|| наз. дасту́пнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

квадра́т, -а, Ма́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Роўнастаронні прамавугольнік, а таксама прадмет або ўчастак такой формы.

К. стала.

2. У матэматыцы: здабытак ад памнажэння якога-н. ліку на самога сябе.

Дзевяць — гэта к. трох.

3. У матэматыцы: паказальнік ступені, роўны двум.

Узвесці шэсць у к.

|| прым. квадра́тны, -ая, -ае.

К. двор.

К. корань.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

пярэ́чыць, -чу, -чыш, -чыць; незак.

1. каму. Выказваць нязгоду з кім-, чым-н., прыводзіць доказ супраць чаго-н.

П. дакладчыку.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), чаму. Не адпавядаць, маючы ў сабе супярэчнасць.

Паказанні пярэчаць адно аднаму.

Гэта пярэчыць яго погляду.

|| зак. запярэ́чыць, -чу, -чыш, -чыць (да 1 знач.).

|| наз. пярэ́чанне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

род², -у, М -дзе, м., чаго.

1. Разнавіднасць чаго-н., якая валодае якой-н. якасцю, уласцівасцю.

Р. войск (спецыялізацыя войск у залежнасці ад характару ўзбраення і прызначэння). Войскі ўсіх родаў зброі.

2. Напрамак, спосаб дзейнасці.

Выбраць новы р. дзейнасці.

3. Нешта (нехта) накшталт каго-, чаго-н., падабенства каго-, чаго-н.

Гэта гасцініца — р. пансіяната.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

klsse

das ist ~! — разм. гэ́та выда́тна [фа́йна]!

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

абгрунтава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад абгрунтаваць.

2. у знач. прым. Падмацаваны пераканаўчымі доказамі. Цяпер яна, гэта думка, ператварылася ў цвёрдае і абгрунтаванае перакананне: Калхіду асушыць можна, сучасная тэхніка здолее гэта здзейсніць. Самуйлёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзі́ўна,

1. Прысл. да дзіўны (у 1 знач.).

2. безас. у знач. вык. Незвычайна, выклікае здзіўленне. [Юрыю] самому потым дзіўна было, як гэта шпарка ўсё адбылося. Чорны. Як гэта хораша й дзіўна Вокам абняць далячынь. Звонак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

істо́пка, ‑і, ДМ ‑пцы; Р мн. ‑пак; ж.

Памяшканне для захавання агародніны і іншых прадуктаў. — Ці гэта ж будыніна? Гэта ж, выбачайце, істопка, у ёй хіба бульбу хаваць, а ні ваеннымі справамі займацца. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

та́к-то

1. нареч. (гэ́та) так, так вось; (в сочетании с прил. — сказ.) (гэ́та) такі́, такі́ вось;

та́к-то ты исполня́ешь про́сьбы гэ́та так (так вось) ты выко́нваеш про́сьбы;

он не та́к-то уж добр ён не такі́ ўжо до́бры;

2. част. вось так;

та́к-то бы́ло де́ло вось так была́ спра́ва;

не та́к-то не так ужо́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)