1) найдрабнейшыя крышталікі асноўнай масы эфузіўных горных парод;
2) дробныя каменныя прылады першабытнага чалавека; былі пашыраны ў эпохумезаліту (параўн.макраліты).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Гандо́ла ’гандола’ (БРС). Рус.гондо́ла, укр.гондо́ла ’тс’. Першакрыніцай запазычання з’яўляецца іт.gondola, якое трапіла ў рус. мову яшчэ ў Пятроўскую эпоху. Адтуль, здаецца, лексема пранікла ў бел. і ўкр. мовы. Гл. Фасмер, 1, 436. Падрабязна аб гісторыі слова Шанскі, 1, Г, 126–127.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сузо́р’е, ‑я, н.
Участак зорнага неба, група зорак, аб’яднаная агульнай назвай. Высока, высока над вёскай мігаціць сузор’е Вялікай Мядзведзіцы.Брыль.Ноч. Пад сузор’ямі Стажараў Маўчыць зямля ў нямой цішы.Звонак.//перан.; каго-чаго. Група выдатных дзеячаў, пісьменнікаў і пад., якія працуюць сумесна, у адну эпоху. У М. Стральцова ўзнікла патрэба падзяліцца некаторымі сваімі думкамі пра найярчэйшае сузор’е выдатных песняроў XX стагоддзя.Юрэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фацэ́ція, ‑і, ж.
1. Жартоўнае апавяданне, распаўсюджанае на Захадзе ў эпоху Адраджэння і ў Расіі ў канцы 17 ст.
2.Разм. Пацеха, смехата. Барада Мілеўскага была прадметам жартаў і насмешак з боку настаўнікаў, але ён не зварачаў на гэта ўвагі, сам смяяўся і тлумачыў, што бараду ён носіць для «фацэціі».Колас.[Кандрат:] — Гэта ж трэба такая фацэція: Андрэй Ермаліцкі — мой сват.Грахоўскі.
[Ад лад. facetia — жарт, досціп.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вэ́ксаль ’вэксаль’ (Шат., БРС). Рус.ве́ксель, укр.ве́ксель. Першакрыніцай запазычання з’яўляецца ням.Wechsel (у рус. мове гэта слова сустракаецца ў Пятроўскую эпоху ўпершыню ў 1700 г.). Можна меркаваць, што для бел. і ўкр. моў крыніцай было рус.ве́ксель, хоць не выключаецца і непасрэднае запазычанне з ням.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
эласматэ́рый
(ад гр. elasma = пласцінка + -тэрый)
вельмі буйны вымерлы насарог з масіўным купалападобным рогам на ілбе, з пласцінчатай зубной эмаллю, які жыў у Еўразіі ў раннечацвярцічную эпоху.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Перыяд ’адрэзак часу’ (ТСБМ), ст.-бел.периодъ (з 1598 г.), якое са ст.-польск.peryjod, period (XVI ст.) < лац.periodus < ст.-грэч.περίοδος ’абарачэнне, абарот’ (Булыка, Лекс. запазыч., 165); магчыма, паўторнае запазычанне праз рус. мову (Крукоўскі, Уплыў, 78), у якой слова было запазычана з франц. у эпоху Пятра I.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
эпо́ха, ‑і, ДМ эпосе, ж.
1. Вялікі прамежак часу ў развіцці прыроды, грамадства, навукі і г. д., які вызначаецца якімі‑н. характэрнымі асаблівасцямі. Савецкая эпоха. Эпоха Адраджэння. □ Вялікая Кастрычніцкая сацыялістычная рэвалюцыя адкрыла эпоху пераходу ад капіталізму да сацыялізма ў сусветным маштабе.«Звязда».// Асобны перыяд у гісторыі, развіцці якой‑н. навукі, віду мастацтва і пад. Яго [Я. Купалы] творчасць складае цэлую эпоху ў мастацкім развіцці беларускага народа, з’яўляецца славутай старонкай у гісторыі беларускай культуры.Івашын.// Перыяд у развіцці грамадства, звязаны з жыццём і дзейнасцю выдатнага чалавека. Эпоха Скарыны. Эпоха Пятра I.
2. У геалогіі — падраздзяленне геалагічнага перыяду. Верхняя эпоха мелавога перыяду мезазойскай эры.
3. У астраноміі — момант, з якога пачынаюць адлік часу, звязаны з рухам якога‑н. нябеснага цела.
•••
Сучасная эпоха — гістарычны перыяд пераходу чалавецтва ад капіталізму да сацыялізма і будаўніцтва камуністычнага грамадства, крушэння каланіялізму і перамогі нацыянальна-вызваленчых рэвалюцый.
[Ад грэч. epochē — прыпынак.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фацэ́цыя
(лац. facetia = жарт, досціп)
1) жартоўнае апавяданне, часта антыклерыкальнага зместу, распаўсюджанае на Захадзе ў эпоху Адраджэння і ў Расіі ў канцы 17 ст.;
2) разм. пацеха; смехата.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)