Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
про́са, ‑а, н.
Злакавая расліна, з зерня якой атрымліваюцца крупы. На ўзаранай і шчодра ўгноенай попелам цаліне закаласілася жыта, проса, авёс, ячмень.В. Вольскі.// Крупы, прыгатаваныя з зерня гэтай расліны. Зварыць кашу з проса.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калані́ца, ‑ы, ж.
Разм. Калёсная мазь. Пры калёсах корпаецца дзядзька Ігнат. Ссунуў кола і шчодра і клапатліва, нібы масла на хлеб, намазвае на вось каланіцу.Хадановіч.Пахла яшчэ пылам і каланіцай — гэта з-пад калёс.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чалавекалю́бны, ‑ая, ‑ае.
Кніжн. Тое, што і чалавекалюбівы. Усімі сваімі патрыятычнымі, чалавекалюбнымі вершамі.. [М. Багдановіч] ужо паказаў нам прычыны нядолі роднага краю.Лойка.Хіба не трагічна, калі вялікія сыны народа, шчодра надзеленыя дапытлівым аналітычным розумам і чулай, чалавекалюбнай душою, вымушаны былі служыць чужой культуры.Майхровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
2. Фізічнае, разумовае або душэўнае напружанне, накіраванае на што‑н. З вялікім намаганнем.. [старому] ўдалося сесці.Мележ.Зямля шчодра дзякуе клапатліваму працаўніку за яго турботы і намаганні.«Полымя».Мікалай адчуў, што хвалюецца, і прыклаў усе намаганні, каб супакоіцца.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абсы́паць, -плю, -плеш, -пле; -сы́п; -паны; зак.
1.каго-што. Пасыпаць, пакрыць каго-, што-н. зверху чым-н. сыпкім; сыплючыся, раскідваючыся, пакрыць паверхню чаго-н.; пакрыць з усіх бакоў.
|| наз.абсыпа́нне, -я, н.іабсы́пка, -і, ДМ -пцы, ж. (да 1—3 знач.).
5. Абтрэсці што-н. з чаго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
папрастава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак.
Разм. Пайсці напрасткі, прама. Калі чалавек пайшоў нацянькі, нягледзячы на дарогу, кажуць «папраставаў».Скрыган.— Ну, я пайду, — сказала Прузына і папраставала цераз гасцінец у поле да ветрака.Каліна.Трое спакойна павярнулі і папраставалі па плошчы да шчодра асветленага помніка цяжкай вайне і вялікай перамозе.Янкоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акупі́цца, акупіцца; зак.
Аплаціцца; прынесці даход, які пакрывае зробленыя расходы. Давайце запросім вучоных, няхай зробяць эканамічны аналіз гаспадаркі, дадуць навуковыя прагнозы. Далібог, акупяцца затраты.Шамякін.//перан.Разм. Апраўдаць сябе, даць станоўчыя вынікі. Твар [айца Міколы] робіцца тужлівым. Але гэта цягнецца толькі момант, бо яго турбота, яго, можна сказаць, пакута шчодра акупілася вынікам намаганняў.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зеляні́на, ‑ы, ж.
Тое, што і зелень (у 1, 2 знач.). Багата і шчодра ўпрыгожыла вясна зямлю, адзеўшы яе зелянінаю, ярыною і жытамі, што пачыналі ўжо выпускаць угору маладзенечкія каласкі, рассыпала па ёй мільёны рознакаляровых кветак.Колас.Хвалілі агароднікаў, далі калгасу сто тысяч рублёў чыстага прыбытку за капусту, гуркі, памідоры і іншую зеляніну.Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)