Verbum

За́гадзя, драг. завгы́дь, загоді́в (З нар. сл.). Рус., укр. за́годя ’тс’. У выніку адвербіялізацыі дзеепрыслоўя да дзеяслова загодити ў ст.-рус. (Шуба, Прыслоўе, 178).

◎ Па́гаддзя ’пачакаўшы’ (Нас., Шат.), пагаддзя ’потым’ (Сцяшк. Сл.). Рус. погодя ’тс’. Першапачаткова дзеепрыслоўе ад дзеяслова погодити (ст.-рус.), якое потым адвербалізавалася (Шуба, Прыслоўе, 178).

Во́бмацкам ’пры дапамозе дотыку’ (БРС, Бяльк., КТС, КЭС). Укр. о́бмацки ’тс’. Да абмацаць (гл.). Першапачаткова тв. скл. назоўніка *вобмацак (Шуба, Прыслоўе, 106); параўн., напрыклад, навобмацак.

Ро́вам рэўці, роўма раўці́ ’не сціхаючы, моцна крычаць’ (ТСБМ, Шуба, Прыслоўе, 57; калінк., З нар. сл.), параўн. славац. revem revať ’тс’. Творны склон назоўніка роў ₂ (гл.).

Во́ддалек ’воддаль’ (БРС), воддалек (Янк. II). З вод‑ і род. скл. назоўніка *далеко (які ад даль пры дапамозе суф. ‑ьkъ) з наступным адпадзеннем канцавога галоснага (Шуба, Прыслоўе, 113).

Надзвы́чай ’вельмі, надта; у высокай ступені’ (ТСБМ). Са спалучэння прыназоўніка над (выражэнне меры) і назоўніка звычай (гл.) у він. скл. Шуба (Прысл., 148) адносіць да прыслоўяў, утвораных нулявым суфіксам.

Заўчора ’два дні таму назад’. Рус. дыял. завчера, завчёра ’тс’, польск. zawczora(j), славац. zavčerom, в.-луж. zawčerawšim, балг. за́вчера, макед. завчара ’тс’. Спалучэнне прыназоўніка за і прыслоўя ўчора (гл.). Шуба, Прыслоўе, 162.

Зрэ́дку, зрадка́ (Сл. паўн.-зах.) утворана прыстаўкай з‑ + амярцвелая форма р. скл. кароткай формы прым. рэдкі (Гл. Шуба, Прыслоўе, 128), відаць, яшчэ прасл. характару (параўн. рус. и́зредка, укр. зрі́дка, балг. изря́дко, польск. z rzadka і інш.).

Напалову ’напалам’ (Сл. ПЗБ), наполові́ну ’тс’ (ТС), напалаві́ну ’больш у два разы’ (валож., Жыв. сл.). Прыслоўі на ‑у фармальна суадносяцца з канструкцыяй на + назоўнік ж. р. у форме він. скл. (Шуба, Прыслоўе, 140). Гл. палова, палаві́на.