subdue

[səbˈdu:]

v.t.

1) падбіва́ць, заваёўваць; падпарадко́ўваць, скара́ць

to subdue nature — падпара́дкаваць прыро́ду

2) стры́мваць, утаймо́ўваць

We subdued a desire to laugh — Мы стрыма́лі сьмех

to subdue passion — утаймо́ўваць жа́рсьці

3) зьмякча́ць (ко́лер, сьвятло́)

4) зьніжа́ць; зьмянша́ць

to subdue a fever — зьбі́ць гара́чку

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

karcić

незак. kogo1. дакараць каго, рабіць вымову каму;

2. стрымліваць, суцішаць, утаймоўваць, уціхамірваць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

besänftigen

1.

vt

1) супако́йваць, утаймо́ўваць

2) злаго́джваць

2.

(sich)

1) супако́йвацца

2) змякча́цца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

mortify

[ˈmɔrtəfaɪ]

v., -fied, -fying

1) прыні́зіць, пакры́ўдзіць; засаро́міць; зьнява́жыць

2) зьмярцьвя́ць, утаймо́ўваць (це́ла, жада́ньні)

3) зьмярцьве́ць (пра кле́тку, ча́стку це́ла)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

shackles

[ˈʃækəlz]

1.

n., pl.

кайданы́, ако́вы, нару́чнікі pl.

Figur. пу́ты pl.

2.

v.t.

1) зако́ўваць у кайданы́

2) Figur. утаймо́ўваць; зьняво́льваць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

repress [rɪˈpres] v.

1. падаўля́ць, душы́ць; утаймо́ўваць; прыгнята́ць;

repress an uprising падаві́ць паўста́нне

2. рэпрэсі́раваць

3. стры́мліваць (пачуцці, смех і да т.п.);

repress tears стры́мліваць слёзы;

I could hardly repress my laughter. Я ледзь стрымліваў смех.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

restrain [rɪˈstreɪn] v.

1. (from) стры́мліваць; стры́млівацца; утаймо́ўваць;

She could hardly restrain herself from laughing. Яна ледзь стрымлівала сябе, каб не засмяяцца.

2. абмяжо́ўваць; стры́мліваць;

The government is taking steps to restrain inflation. Урад прымае меры, каб стрымаць інфляцыю.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Вучы́ць (БРС, КТС, Байк. і Некр., Нас., Шат.), вучы́цца (Нас., Касп., Байк. і Некр., БРС, Грыг.), укр. учи́ти, рус. учи́ть, польск. uczyć, чэш. učiti, славац. učiť, в.-луж. wućić, н.-луж. hućyś, славен. učíti, серб.-харв. у̀чити, макед. учи ’вучыць’, балг. у́ча ’вучу’. Прасл. *učiti звязана чаргаваннем з *‑vyknǫti (параўн. пры‑выкнуць, з‑выкнуць), роднаснае ст.-прус. iaukint ’трэніраваць, практыкаваць’, літ. jaukìnti, jaukinù ’прывучаць, утаймоўваць’, jaũkas ’прынада’, jaukùs ’рахманы’; ’ручны’, ст.-інд. úcyati ’знаходзіць задавальненне, мае звычку’, ṓkas ’задавальненне’, гоц. biūhts ’звычны’ (Бернекер, 593; Махэк₂, 666; Младэнаў, 658; Фасмер, 4, 179 і наст.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

correct

[kəˈrekt]

1.

v.t.

1) пра́віць, папраўля́ць (памы́лкі), выпраўля́ць; рабі́ць заўва́гу

2) стры́мваць, утаймо́ўваць, суніма́ць

3) кара́ць

4) рэгулява́ць

2.

adj.

1) пра́вільны, слу́шны

2) адпаве́дны

correct dress — адпаве́днае адзе́ньне

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Ту́ліць ‘вадзіць у гульні ў хованкі’: у хованкі гулялі, адзін ту́ліць, а ўсе хаваліса (гродз., Нар. словатв.). Магчыма, да тулі́ць (гл.) у значэнні ‘закрываць вочы’.

Тулі́ць ‘прыхіляць, гарнуць да сябе з ласкай, пяшчотай, шчыльна прыціскаць, гладзіць, прытульваць’ (ТСБМ, Гарэц.), ‘прымаць каго-небудзь пад заступніцтва, ахову (напр., сірату)’ (Нас.), ‘закрываць, затуляць’ (Яруш.), ‘утойваць, хаваць’ (ТС, Байк. і Некр., ТСБМ, Нас.), ‘служыць прытулкам для каго-небудзь’ (ТСБМ, Ласт.), перан. ‘гаварыць праўду ў вочы’: ён вока ня ту́ліць (Шат.); тулі́цца ‘хавацца, затойвацца’ (Нас., Байк. і Некр., Шат.), ‘размяшчацца дзе-небудзь у зацішным месцы, пад аховай чаго-небудзь’ (ТСБМ, Касп.), ‘гарнуцца, з любасцю прыхінацца’ (Некр. і Байк., Варл.), ‘хінуцца, прыязна адносіцца, песціцца, прыхіляцца’ (Касп., Сл. ПЗБ, ТС, Яруш.), тулі́тисʼе ‘прыціскацца, хавацца’ (Вруб.), тулэ́тысь ‘тс’ (драг., Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.). Укр. тули́ти, тули́тися ‘туліць, абдымаць’, рус. тули́ть ‘хаваць, закрываць’, тули́ться ‘хавацца, затойвацца’, польск. tulić (się) ‘чулліва прыціскаць, -цца’, ст.-польск. tulić ‘хаваць’, н.-луж. tuliś ‘гнуць’, ‘утаймоўваць’, ‘хаваць’, в.-луж. tuleć, tulić ‘прыціскаць, гнуць’, чэш. tuliti se ‘сціскаць’, ‘туліцца, прыціскацца’, славац. túliť sa ‘тс’, славен. дыял. tuliti ‘загортваць, звіваць у рулон’, ‘мяць’, túliti se ‘сціскаць’, ‘прыціскаць’, серб. дыял. ту́лʼит ‘гасіць полымя’, ‘згортваць, згібаць’, ‘схіляць галаву’, макед. тули ‘хаваць, прыкрываць’, тули се ‘хавацца’, балг. ту́ля (се) ‘тс’, ц.-слав. затулити ‘схаваць’. Прасл. *tuliti (sę) ‘прыціскаць, туліць, хаваць, утаймоўваць; заспакойваць’ суадносяць з *tulъ ‘калчан’ (гл. тул 2), што сустракаецца з пэўнымі семантычнымі цяжкасцямі, гл. Фасмер, 4, 117. Трубачоў (Дополн., 4, 118) услед за Якабсонам (IJSLP, 1/2, 1959, 273) звязвае рус. тули́ть з тул, туловище, тулья (гл. тулава). Гл. таксама ЕСУМ, 5, 671–672; Арол, 4, 115–116. Борысь (653) бачыць у прасл. *tuliti (sę) адыменны дзеяслоў, утвораны ад прасл. *tulъ/*tulo ‘труба, трубка, калчан’, першасным значэннем якога было б ‘навіваць на трубку’. Значэннем і формай лексема *tuliti злілася з блізкім прасл. *toliti ‘заспакойваць, утаймоўваць’: ст.-польск. tolić ‘ахопліваць рукамі, гарнуць да сябе’, ст.-рус. толити ‘прысаромліваць, сарамаціць’, рус. толить ‘заспакойваць’, укр. толи́ти ‘стрымліваць, заглушаць, уціхамірваць’, серб. то̀лити, харв. tòliti ‘заспакойваць, суцяшаць, спатольваць’, бел. напато́ліць, пато́ля (гл.), якое ад і.-е. асновы *tel‑/*tol‑/*tl̥‑. Меркаванні аб запазычанні з польск. tulić się (Сл. ПЗБ, 5, 145) не маюць падстаў. Гл. таксама туляць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)