уро́кі, ‑аў; адз. урок, ‑у, м.
Разм. Паводле забабонных уяўленняў — няшчасце, хвароба, пашкоджанне, выкліканыя благім вокам ці дрэнным словам. [Удава Сымоніха] баіцца ўрокаў, хаця на яе ніхто надта не ўглядаецца. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Наўрок ’урокі, чары’ (Бяльк.). Да ўрок ’тс’ з узмацняльным на- (магчыма, з мэтай адрозніць ад урок ’вучэбныя заняткі’) або непасрэдна ад дзеяслова наўрочыць ’сурочыць’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
малява́нне ср.
1. писа́ние; рисова́ние;
2. кра́шение, окра́ска ж., окра́шивание, выкра́шивание;
3. изображе́ние;
4. (предмет обучения) рисова́ние;
уро́к ~ння — уро́к рисова́ния;
5. представле́ние; изображе́ние;
1-3, 5 см. малява́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Пе̂́не́ц ’урок, лекцыя’ (Шпіл.), ст.-бел. пенсъ ’хатняе навучанне’ (1653), якое са ст.-польск. pens ’заданне, практыкаванне, адзначаная частка ў кнізе, прызначаная для вывучвання напамяць’ < лац. pēnsum ’заданне, абавязак’ (Варш. сл., 4, 110). Гл. пэнс(а).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вучы́ць несов.
1. учи́ть; обуча́ть;
в. заме́жнай мо́ве — учи́ть (обуча́ть) иностра́нному языку́;
2. (усваивать) учи́ть;
в. уро́к — учи́ть уро́к;
3. (читать наставления) поуча́ть;
◊ го́ра му́чыць ды жыць ву́чыць — посл. го́ре му́чит да жить у́чит
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
насы́ціць сов.
1. насы́тить; пропита́ть;
во́дар квітне́ючых ліп ~ціў паве́тра — арома́т цвету́щих лип насы́тил (пропита́л) во́здух;
н. раство́р со́лямі — насы́тить раство́р соля́ми;
2. перен. (наполнить) насы́тить;
н. уро́к выхава́ўчымі мо́мантамі — насы́тить уро́к воспита́тельными моме́нтами
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
перавучы́ць сов.
1. (обучить заново чему-л. иному) переучи́ть, переобучи́ть;
не ко́жнага лёгка п. — не ка́ждого легко́ переучи́ть (переобучи́ть);
2. в др. знач. переучи́ть;
п. со́тні дзяце́й — переучи́ть со́тни дете́й;
п. уро́к — переучи́ть уро́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Заро́к ’абяцанне не рабіць што-н.’ Рус. заро́к, укр. зарі́к, заро́к ’тс’, серб.-харв. за́рок ’спрэчка, заклад’. Ст.-слав. зарокъ ’устанаўленне’. Ст.-рус. зарокъ ’запаведзь, урок, папрок, тэрмін’. Параўн. ст.-слав. зарещи ’забараніць, загадаць’. Утворана як назоўнік на ‑ъ ад зарекати з чаргаваннем галоснага, магчыма, у ст.-слав. мове, адкуль у ст.-рус. (> рус., укр., бел.), дзе развіваецца менавіта ст.-слав. значэнне ў адрозненне ад серб.-харв., дзе значэнне ’забарона’ архаічнае. Не выключана і самастойнае развіццё ўсх.-слав. слоў на што можа ўказваць рус. дыял. зарок ’фізічны недахоп у чалавека, жывёлы’; параўн. парок. Шанскі, 2, З, 60. Параўн. папрок, рэч, урок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перавучы́ць, -вучу́, -ву́чыш, -ву́чыць; -ву́чаны; зак.
1. каго (што). Навучыць, падрыхтаваць усіх, многіх.
Ён перавучыў сотні дзяцей.
2. каго (што). Навучыць нанава.
Навучыць лягчэй, чым п.
3. што. Вывучыць, завучыць нанава.
П. урок.
4. каго-што. Праявіць празмернасць у завучванні ці навучанні каго-н.
|| незак. пераву́чваць, -аю, -аеш, -ае.
|| звар. перавучы́цца, -вучу́ся, -ву́чышся, -ву́чыцца (да 2 і 4 знач.); незак. пераву́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прадме́тны в разн. знач. предме́тный;
п. паказа́льнік — предме́тный указа́тель;
○ ~нае шкло — предме́тное стекло́;
п. ўрок — предме́тный уро́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)