Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
узвышэ́ннеср.
1. возвыше́ние; возведе́ние;
2. повыше́ние; вздува́ние;
3. возвыше́ние;
1, 3 см. узвы́сіць 1, 2, 4;
4. (более высокое место) возвыше́ние;
узысці́ на ўзвышэ́нне — взойти́ на возвыше́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прасто́лм.кніжн. Thron m -(e)s, -e;
узысці́ на прасто́л den Thron bestéigen*;
скі́нуць з прасто́ла (vom Thron) stürzen, ábsetzen;
адрачы́ся ад прасто́ла auf den Thron verzíchten; ábdanken vi
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
разлютава́ны, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад разлютаваць.
2. Які прыйшоў у лютасць, злосны, раз’юшаны. Карла ўжо справіўся злезці з каня, узысці на паром, агледзець кожную шчыліну і, нікога не ўбачыўшы, зноў узлез на каня і праскочыў каля .. [сялян] страшным разлютаваным д’яблам.Зарэцкі.Разлютаваны Лявон як крутнуўся, дык тры Алішэўцы разляцеліся, што тыя трэскі.Сабаленка.// Які вырашае лютасць, злосць. А цешча, седзячы каля .. [Глашы], падцяўшы губы, зняважліва свідравала зяця разлютаваным позіркам.Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узыхо́дзіцьнесов.
1. (на что-л. высокое) всходи́ть, поднима́ться; (на гору — ещё) восходи́ть;
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ка́федра, ‑ы, ж.
1. Узвышэнне, памост для лектара або прамоўцы. Узысці на кафедру. □ Толькі кафедра ў выглядзе невялічкай тумбачкі была бедна абшыта паркалёвай матэрыяй, такога, як і плюш, колеру.Грамовіч.Леў Раманавіч стаў за кафедру і доўга не мог гаварыць ад хвалявання.Асіпенка.
2. Аб’яднанне выкладчыкаў і навуковых работнікаў адной або некалькіх блізкіх навуковых дысцыплін у вышэйшай навучальнай установе СССР. Кафедра гісторыі. Кафедра педагогікі. Пасяджэнне кафедры. Загадчык кафедры.
3. Пасада епіскапа, які кіруе епархіяй (першапачаткова — крэсла ў царкве для епіскапа).
4. Тое, што і кафедральны сабор (гл. сабор). Зазванілі ў дробныя званы ў праваслаўнай кафедры.Чорны.
[Ад грэч. kathédra — сядзенне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Намагаючыся, узысці, падняцца на што‑н., узлезці куды‑н., на верх чаго‑н.; ускарабкацца. Хто б ні прыехаў у горад, ён абавязкова ўзбярэцца на вал — адсюль відаць большая частка горада.Хадкевіч.Вось і дно яра, вось і яго правы адхон. Узабрацца на гэты адхон, і — адразу лес.Курто.Машына Сяргея ўзабралася на цвёрдую камяністую градку. Весялей запрацавалі колы.Астрэйка./уперан.ужыв.Бывала, як выйдзе [Патапавіч] з хаты на досвітку, не снедаўшы, дык сонейка на поўдзень узбярэцца, пакуль прыйдзе.Кулакоўскі.// Абвіваючыся вакол чаго‑н., узняцца (пра расліны). І на сцяну Ужо ўзабраўся дзікі хмель.Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Заставіць каго‑н. узысці куды‑н., апынуцца дзе‑н.; загнаць каго‑, што‑н. Узагнаць ката на дрэва. Узагнаць машыну на платформу. □ [Богдан:] — Пабачым, ці не можна будзе туды [на сенажаць] скаціну ўзагнаць.Дуброўскі.
2.Разм. Прымусіць устаць, падняцца адкуль‑н., змяніць становішча. [Андрэй:] — Як хочаш, але я цябе [Івана] заўтра рана ўзганю з ложка.Чарнышэвіч.Саскочыла Эма з ложка, Узагнала цялушку на ножкі.Глебка.// Успудзіць. Глухі стрэл узагнаў над гаем варон.Асіпенка.Машына брала пад горку. Праязджалі вёску. На краі дарогі, мінаючы лужыну, узагналі чародку мокрых шпакоў.Пташнікаў.
3. Насадзіць. Узагнаць абручы на бочку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
zasiąść
зак.
1. сесці;
zasiąść do stołu — сесці за стол;
zasiąść na tronie — узысці на трон;
2.do czego засесці, сесці за што;
zasiąść do pracy — сесці за працу
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)