1. Месца зняволення, турма. І рухнуць апоры Фашысцкіх цямніц, Нявольнікі выйдуць Да ясных зарніц.Купала.
2. Цёмнае памяшканне, пазбаўленае святла; проціл. святліца. Замест жа хібарак, панылых цямніц, Паставім прыгожых святліц.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
катала́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Рмн. ‑жак; ж.
Разм.пагард.Турма, арыштанцкая, месца зняволення. Вядзе Данілу зноў канвой У каталажку ў дом астрожны.Колас.Там, у паліцэйскай каталажцы, здарылася тое, чаго Юрый баяўся.Навуменка.
[Ад «каталаж» замест «такелаж» — снасці, памяшканне для іх на судне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куту́зка, ‑і, ДМ ‑зцы; Рмн. ‑зак; ж.
Уст.Турма, арыштанцкая камера. — Толькі пра гэта цяпер няможна гаварыць, бо як пачуе паліцыя, то як таго дзядзьку Данілу адразу арыштуе і ў кутузку пасадзіць.Каліна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
cooler
[ˈku:lər]
n.
1) халадзі́льнік, ахаладжа́льнік -а m.
2) Sl.турма́f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
даню́хацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм.
1. Празмерна доўга, часта нюхаючы, дайсці да непрыемных вынікаў.
2.перан. Дазнацца, разведаць пра што‑н. якім‑н. непрыстойным спосабам. — Данюхаецца паліцыя, і тады... арышт, здзекі, а потым суд і турма.Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Untersúchungsgefängnis
n -ses, -se сле́дчая турма́, ізаля́тар папярэ́дняга зняво́лення
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Затво́р ’канструкцыя для закрывання і адкрывання апаратуры’ з рус.затвор ’тс’. Параўн. укр.затвор ’тс’, польск.zatwór ’прыстасаванне для замыкання’, чэш.zátvor ’прыстасаванне для закрыцця’, ’зняволенне’, славац.zátvor ’засаўка’, ’забарона распараджацца маёмасцю’, ’зняволенне’, славен.zatvór ’замок, затвор у млыне’, серб.-харв.за́твор ’турма’, ’закрыванне’, балг.затво́р ’турма’, ’частка агнястрэльнай зброі’. Ст.-слав.затворъ ’замок, засаўка’. Ст.-рус.затворъ, затвора ’замок, засаўка’, ’асада, турма, прабыванне ў турме’, ’дзверы, вароты’. Спецыялізацыя значэння адбывалася, відаць, у рус. мове, хаця агульная база яго была ўжо ў прасл.Прасл.zatvorъ утворана з чаргаваннем галоснага ад zatverti, дзе ‑t‑ адцягнена ад otverti, а корань ver‑ той самы, што ў верая (гл.). Фасмер, 2, 82; Шанскі, 2, З, 67–68.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
gaol
[dʒeɪl]1.
n., Brit.
астро́г -у m., турма́f.
2.
v.t.
саджа́ць у астро́г
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ВЯ́ЗЕНЬ,
асоба, якая знаходзіцца ў зняволенні, зняволены. Тэрмін «вязень» паходзіць ад стараж.бел. «везенне» — назвы меры пакарання (пазбаўленне волі, зняволенне) і месца, дзе яно ажыццяўлялася (вежа, астрог, турма і да т.п.). «Вязень сумлення» — чалавек, якога ўзялі пад варту, зняволілі па паліт., рэліг. і інш. матывах.