истрёпывать несов., разг.
1. (вещь) трапа́ць, бузава́ць; драць;
2. перен. (утомлять, измучивать) вымо́тваць, мата́ць; (изнурять) змо́рваць, мардава́ць, знясі́льваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
międlić
незак.
1. церці, трапаць (лён, каноплі);
2. разм. мяць;
3. мармытаць; мямліць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
полоска́ть несов.
1. паласка́ць;
полоска́ть бельё паласка́ць бялі́зну;
полоска́ть рот паласка́ць рот;
2. перен. (ветром) паласка́ць, развява́ць; (трепать) трапа́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Трапну́цца (трэпну́цца) ‘уздрыгануцца, страпянуцца’ (ТС). Магчыма, варыянт да стрэпенуцца ‘тс’ (гл. страпянуць) без пачатковага (“рухомага”) с‑ зменены пад уплывам трэ́пнуць, тро́пнуць ‘ударыць’, гл. трапаць 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стрэ́пкі ‘адходы пры часанні льну’ (Сцяшк. Сл.), ‘ніткі, якія адрэзаны пасля ткання палатна’ (Мат. Гом.), ‘адходы пры часанні льну’ (Сцяшк. Сл.). Да трапаць, гл. таксама страпкі, стрэпач.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трапа́ч ’скарач, ручнік з “трапкамі” — доўгімі ніцянымі канцамі (махрамі), у якім насілі на поле абед’ (Бяльк.), ’ручнік’ (Скарбы). Відаць, з трапкач ’тс’, набліжанае да трапаць 1, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нерв, ‑а, м.
1. Тонкае валакно, якое ў выглядзе адростка адыходзіць ад галаўнога і спіннога мозга і з’яўляецца састаўной часткай разгалінаванай сістэмы, здольнай служыць сродкам кіравання дзейнасцю арганізма. Зрокавы нерв. Блукаючы нерв. □ Шафёр і старшыня ехалі моўчкі. Пасля розных клопатаў у Мінску кожны нерв адпачываў сам сабою. Пестрак. Сашу быццам ударыла токам — скалануўся, уздрыгнуў кожны нерв. Шамякін. // Спец. Жылка ў лісцях раслін і крылах насякомых.
2. толькі мн. (не́рвы, ‑аў). Сістэма такіх валокнаў, якая вызначае дзейнасць арганізма, стан і паводзіны чалавека. Нервы, нарэшце, не вытрымалі.. Хваляванне, напружанасць усіх гэтых дзён раптам далі сябе адчуць, і Чыжык заплакаў. Лупсякоў.
3. перан. Цэнтр якой‑н. дзейнасці, асноўная дзейная сіла чаго‑н. Нёман быў пер вам сяла, які будзіў яго жыццё. Колас.
•••
Выматаць усе нервы гл. выматаць.
Іграць на нервах гл. іграць.
Трапаць нервы гл. трапаць.
[Лац. nervus — жыла, сухажылле.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трэ́пля (тре́пля) ‘трапанне лёну, канапель’ (слаўг., Нар. словатв.). Дэвербатыў, узыходзіць да *trep‑ja > *trep‑ati > трапа́ць 2 (гл.). Сюды ж трэ́пля ‘пустая гаворка, балбатня’ (Мат. Маг., Юрч. СНЛ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трэ́палка ‘льномялка’ (ПСл), трэ́панка, тро́панка ‘вытрапаны лён’ (Мат. Гом.), ‘пасма лёну’, ‘мера выцертага і вытрасенага валакна, роўная 2–3 жменям’ (Уладз., Трух.), трэ́панка ‘трапальніца’ (Уладз.). Да трапа́ць 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ацягі ’мяккія адходы пры апрацоўцы льну’ (Інстр. лекс.), ацягіны жмуты, зробленыя з атрэп’я лёну’ (Сцяшк.). Ад цягаць, параўн. атропы ад трапаць, смычаны ад смыкаць і іншыя ўтварэнні ад дзеясловаў, характарызуючых апрацоўку льну.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)