Нуда́ 1 ’нячыстасць на целе і на галаве; бядота, голад; сум, нудота’ (Нас.), ’нудота, сум; моташнасць’ (Бяльк., Гарэц., Шат., Сл. ПЗБ), ’маркота; бядота’ (Касп.), ’сум, гора; галеча’ (Яруш.), ’маркота, сум, хандра’ (Мал.), ’маркота; вошы’ (Пятк. 2), ’хвароба раслін’ (Сцяшк.), ’галеча, нястача’ (Нік. Очерки), ’моташнасць’ (ТС), ну́джа ’моташнасць; сум, маркота’ (Клім.), ’нудны чалавек’ (ТС), укр. нуда́ ’маркота, сум; моташнасць’, рус. нуда́ ’прымус; надаедлівасць; сум, маркота; спёка; насякомыя (камары, машкара і інш.); кароста, нячыстасць на целе; цяжкае становішча, турбота, голад’, польск. nuda ’маркота; нудота; сум; вошы; нудны чалавек’, славен. nȗdo, nüda ’заробак, плата’, серб.-харв. кайк. nuda ’тс’. Вытворнае ад *nuditi (гл. нудзіць), насуперак Фасмеру (3, 88: нудить ад нуда), як хада ад хадзіць і пад.
Нуда́ 2 ’так, але’ (карэл., Нар. лекс.). Відаць, запазычана з рус. прастамоўн. ну да́ ’тс’ < ну (гл.) і да ’так’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыхо́д¹, -у, М -дзе, м.
1. гл. прыйсці.
2. Прыбыццё (поезда, парахода).
П. поезда.
3. Паступленне сум, тавараў, а таксама графа ў бухгалтарскіх кнігах для запісу паступленняў; проціл. расход.
П. перавышае расход.
|| прым. прыхо́дны, -ая, -ае (да 3 знач.).
Прыходная квітанцыя.
Прыходная каса.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стачы́ць², 1 і 2 ас. не ўжыв., сто́чыць; сто́чаны; зак., што.
1. Грызучы, рыючы, пабіць на дзіркі, пашкодзіць, зрабіць непрыгодным.
Крот стачыў агарод.
2. перан. Падарваць сілы, здароўе (пра хваробу, перажыванні).
Адзінота і сум стачылі чалавека.
|| незак. сто́чваць, -ае.
|| наз. сто́чванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
су́ма, -ы, мн. -ы, сум, ж.
1. Вынік складання дзвюх або некалькіх велічынь.
2. Агульная колькасць чаго-н.
С. ведаў.
3. Пэўная колькасць грошай.
Атрымаць значную суму грошай.
◊
Кругленькая сума (разм.) — пра вялікія грошы.
|| прым. су́мавы, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
латарэ́я
(іт. lotteria)
розыгрыш рэчаў і грашовых сум па білетах.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Níedergedrücktheit
f - прыгне́чанасць, прыгне́чаны стан; марко́та, туга́, сум
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
самагра́й, ‑я, м.
У выразе: гуслі-самаграі (нар.-паэт.) — тое, што і гуслі. Звінеў наш сум па гуслях-самаграях. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чыта́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца; незак.
1. Паддавацца чытанню; быць чытэльным.
Апавяданне чытаецца з цікавасцю.
Надпіс цяжка чытаецца.
2. безас. Пра наяўнасць жадання ці магчымасці чытаць.
Мне сёння не чытаецца.
3. перан. Распазнавацца, угадвацца па якіх-н. прыкметах.
У вачах чытаўся сум.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гру́сть ж. сум, род. су́му м. журба́, -бы́ ж., марко́та, -ты ж., сму́так, -тку м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
dejection
[dɪˈdʒekʃən]
n.
прыгне́чанасьць f.; марко́та f., сум -у m., абезнадзе́яньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)