◎ *Прапека, пропэка ’здобны пірог’ (Сл. Брэс.). Зваротны дэрыват ад прапячы < пячы з узнаўленнем першаснага ‑к‑, гл. прапячы ’спячы’: свежага хлеба прапякла (ігн., Сл. ПЗБ); да семантыкі прэфікса параўн. праварыць ’зварыць’ (ТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

напячы́, -пяку́, -пячэ́ш, -пячэ́; -пячо́м, -печаце́, -пяку́ць; напёк, -пякла́, -кло́; -пячы́; -пе́чаны; зак.

1. чаго. Спячы нейкую колькасць.

Н. пірагоў.

2. што. Моцна нагрэць, перагрэць на сонцы, печы і пад. (разм.).

Н. ногі на пяску.

3. каго-што. Апячы крапівой; наджаліць (пра насякомых; разм.).

|| незак. напяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дапячы́, -пяку́, -пячэ́ш, -пячэ́; -пячо́м, -печаце́, -пяку́ць; дапёк, -пякла́, -ло́; -пячы́; -пе́чаны; зак.

1. Скончыць пячы, давесці да поўнай гатоўнасці.

Д. хлеб.

2. чаго. Спячы дадаткова.

Д. бліноў.

3. перан., каму і без дап. Вывесці з раўнавагі; даняць.

Сваімі дакорамі і папрокамі ён усім дапёк.

|| незак. дапяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пропе́чь сов.

1. (испечь) спячы́, вы́печы;

2. (сильно нагреть) прапячы́, напячы́;

3. (некоторое время) прапячы́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

usmażyć

зак.

1. спячы; засмажыць;

2. зварыць (варэнне)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

запячы́, -пяку́, -пячэ́ш, -пячэ́; -пячо́м, -печаце́, -пяку́ць; запёк, -пякла́, -ло́; -пячы́; -пе́чаны; зак.

1. што. Спячы, загарнуўшы ў цеста.

З. рыбу ў цесце.

2. Паставіць у напаленую печ, у духоўку для ўтварэння румянай скарынкі.

З. макароны.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прычыніць пякучы боль, засадніць.

Моцна запякло.

|| незак. запяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

недапячы́, ‑пяку, ‑пячэш, ‑пячэ; ‑пячом, ‑печаце; пр. недапёк, ‑пякла, ‑пякло; заг. недапячы; зак.

1. што. Не зусім добра прапячы; не давесці пячэннем да поўнай гатоўнасці. Недапячы хлеб. Недапячы яечню.

2. што і чаго. Выпечы, спячы менш, чым патрэбна. Недапячы пуд хлеба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

упячы́, упяку́, упячэ́ш, упячэ́; упячо́м, упечаце́, упяку́ць; упёк, упякла́, -ло́; упячы́; упе́чаны; зак.

1. што. Спячы, добра прапячы.

У. хлеб.

2. каго (што). Адправіць куды-н. супраць волі; зняволіць (разм.).

У. ў глуш.

У. ў турму.

3. каго. Папракнуць, з’едліва сказаць што-н. каму-н. (разм.).

У. каго-н. на сходзе.

4. што. Марна патраціць (разм.).

Упяклі столькі грошай.

|| незак. упяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спе́чаны

1. испечённый;

2. поджа́ренный; сде́ланный;

3. обожжённый, сожжённый;

4. обожжённый; сожжённый;

1-4 см. спячы́;

5. спец. спечённый; см. спячы́ся 4

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

напячы́, ‑пяку, ‑пячэш, ‑пячэ; ‑пячом, ‑печаце; пр. напёк, ‑пякла, ‑пякло; заг. напячы; зак.

1. чаго. Спячы нейкую колькасць чаго‑н. Напячы булак. Напячы бліноў. □ Прынеслі дроў, агню наклалі, У прыску бульбы напяклі. Колас. // Спячы на патэльні, на агні, наскварыць. Дзеля госця Марта напякла скавародку сала, і ўсе мачалі ў яго бульбу і елі ўрачыста, па-святочнаму. Брыль.

2. што. Разм. Моцна нагрэць, перагрэць на сонцы, печы і пад. Напячы бок ля вогнішча. Напячы спіну на пляжы.

3. каго-што. Разм. Апячы крапівой; наджаліць (пра насякомых). Напяклі жывёлу авадні. // перан. Набіць, нахвастаць да раздражнення скуры. [Камлюк:] — Вось кадраў венікам ногі, напёк — адразу палягчэла, быццам, і не было ў іх праклятага раматусу... М. Ткачоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)