старажытны музычны інструмент, папярэднік сучаснага аргана, у якім напор паступаючага з трубы паветра забяспечваўся ціскам слупа вады.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дуга́, ‑і́, ДМ ‑дузе́; мн. ду́гі (зліч.2,3,4 дугі́), дуг; ж.
1. Частка конскай збруі з сагнутага тонкага ствала дрэва, якая служыць для прымацавання аглобляў да хамута. Хутка Гнеды стаяў у аглоблях, пад жоўтаю кантоваю дугою.Гартны.Аднаго дня брычка са званочкам пад дугою пад’ехала да ганка пана Казіміра.Пестрак.
2. Частка акружнасці або круглаватай крывой лініі. Апісаць дугу.//узнач.прысл.дуго́й. У форме дугі, выгнутай лініі. Бровы дугой. □ Лес абгінаў сяло дугой.Шамякін.
3.Разм. Прыёмнік току на трамвайных вагонах. Ад слупа да слупа нацягнуты трасы, а да іх падвешаны правады, з якіх тралейбусныя штангі і трамвайныя дугі здымаюць ток.Жычка.
•••
Электрычная дуга; вольтава дуга — дугавы разрад паміж вугальнымі або металічнымі блізка размешчанымі электродамі.
Сагнуцца ў дугугл. сагнуцца.
Сагнуць у дугугл. сагнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гане́бны позо́рный; бессла́вный, посты́дный, ни́зкий, по́длый; унизи́тельный; бесче́стный; (кроме всех указанных соответствий — ещё) позо́рящий (кого);
◊ паста́віць да ~нага слу́па — пригвозди́ть (поста́вить) к позо́рному столбу́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
помнік, манумент / у выглядзе чатырохграннага слупа, звужанага кверху: абеліск
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
пригвозди́тьсов.
1. прыбі́ць;
2.перен. прыкава́ць;
страх пригвозди́л его́ к ме́сту страх прыкава́ў яго́ да ме́сца;
◊
пригвозди́ть к позо́рному столбу́ паста́віць да гане́бнага слупа́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цо́каль
(іт. zoccolo)
1) ніжняя частка вонкавай сцяны будынка, слупа, помніка, якая размешчана непасрэдна на фундаменце і крыху выступае;
2) металічная частка электрычнай лямпачкі, якая служыць для замацавання яе ў патроне.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
picket
[ˈpɪkət]1.
n.
1) кол, убі́ты ў зямлю́
2) вартаўні́чая заста́ва
3) піке́т -у m.
2.
v.t.
1) абгаро́джваць частако́лам
2) прывя́зваць да слупа́(каня́)
3) расстаўля́ць піке́ты (падча́с стра́йку)
4) пікетава́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
кало́на, -ы, мн. -ы, -ло́н, ж.
1. Частка архітэктурнага збудавання ў выглядзе высокага слупа, якая служыць апорай франтонаў, унутраных частак будынка або ў якасці манумента.
Станцыя метро з калонамі.
Трыумфальная к.
2. Пра людзей, прадметы, якія размешчаны або рухаюцца адно за адным на пэўнай дыстанцыі.
Паходная к.
Трактарная к.
◊
Пятая калона (кніжн., неадабр.) — пра арганізаванае здрадніцтва ўнутры краіны (першапачаткова — аб контррэвалюцыйнай групе, якая дзейнічала ў тыле Іспанскай рэспублікі ў 1936—1939 гг.).
|| памянш.кало́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 1 знач.).
|| прым.кало́нны, -ая, -ае (да 1 і спец. да 2 знач.).
Калонная зала.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Со́мінец ‘кароткае бервяно паміж вокнамі’ (ТС), со́мчык ‘шула’ (ЛА, 4), сума́к ‘прасценак, міжаконне’ (Ян.). Гл. самінец. Параўн. таксама цу́нік ‘кароткія бярвенні ў прамежках паміж вокнамі’, цунь ‘тс’ (ТС), што схіляе прыняць за зыходныя формы з ‑у‑: польск.sunik, sumik, suńec, славац.súmyk, укр.су́мець, для якіх Бонк (SFPS, 5, 236 і наст.) дапускае значэнне ‘бервяно ў сцяне драўлянага будынка, якое ўстаўляецца ў паз слупа; абрамленне аконнага або дзвярнога праёму’ і, як тэхнічныя тэрміны, выводзіць з *sunǫti (гл. сунуць), што не вельмі пераконвае. Магчыма дапусціць кантамінацыю ці збліжэнне з *sъmъkъ, параўн. рус.алан.сомо́к ‘грэбень страхі’, балг.дыял.смок ‘бэлька ў склепе’ і інш.