спарадзі́ць, -раджу́, -ро́дзіш, -ро́дзіць; -ро́джаны; зак.
1. каго (што). Нарадзіць, даць жыццё каму-н.
С. сына.
2. перан., каго-што. З’явіцца прычынай узнікнення чаго-н., стаць крыніцай чаго-н.
Замоўчванне фактаў спарадзіла чуткі.
|| незак. спараджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. спараджэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агарадзі́ць, -раджу́, -ро́дзіш, -ро́дзіць; -ро́джаны; зак.
1. што. Тое, што і абгарадзіць.
2. перан., каго-што. Засцерагчы, абараніць ад каго-, чаго-н.
А. чалавецтва ад вайны.
|| незак. агаро́джваць, -аю, -аеш, -ае.
|| звар. агарадзі́цца, -раджу́ся, -ро́дзішся, -ро́дзіцца; незак. агаро́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. агаро́джванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
смуро́дзіць, ‑роджу, ‑родзіш, ‑родзіць; незак.
Разм. Распаўсюджваць смурод, непрыемны пах. На шафцы ў кухні шыпіць і смуродзіць газай прымус. Брыль.
•••
Смуродзіць свет — жыць, нічым карысным не займаючыся, чыніць людзям непрыемнасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перарадзі́ць, ‑раджу, ‑родзіш, ‑родзіць; зак., каго-што.
Зрабіць зусім іншым, змяніць карэнным чынам, абнавіць, пераўтварыць. — Эдзік усяму нашаму гораду абрыдзеў, Надзя. — Ладна, Мікалай... Вы мне дапамажыце. Яго ўсё роўна не перародзяць. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скаро́дзіць, ‑роджу, ‑родзіш, ‑родзіць і скарадзі́ць, ‑раджу, ‑родзіш, ‑родзіць; незак., што і без дап.
1. Разрыхляць бараной зямлю. Вадзіць каня на начлег я пачаў з год васьмі, скародзіць і араць, — калі яшчэ не ставала сілы ўскласці плуг на калёсы. Русецкі. // Апрацоўваць пры дапамозе бараны ўсходы пасеянага, пасаджанага. — Тады запрагайце, хлопцы, коней і гайда ячмень скародзіць! — распарадзілася Нінка. Сяркоў.
2. Пакідаць баразну, след. [Янук] скародзіў .. [нагамі] снег, упіраючыся ў кожны выступ зямлі. Лупсякоў. / у перан. ужыв. Зноў завялі сець, зноў пачалі скародзіць мора. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарадзі́ць, -раджу́, -ро́дзіш, -ро́дзіць; -ро́джаны; незак., што.
1. Ставіць плот, паркан і пад.; абгароджваць што-н.
Г. плот.
Г. двор.
2. перан. Гаварыць абы-што, выдумляць.
Стары гаворыць — гародзіць, ды на праўду выходзіць (прыказка).
◊
Агарод (гарод) гарадзіць (разм.) — пачынаць якую-н. клапатлівую і безнадзейную справу.
|| наз. гарадзьба́, -ы́, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адгарадзі́ць, -раджу́, -ро́дзіш, -ро́дзіць; -ро́джаны; зак., каго-што.
1. Аддзяліць, паставіўшы якую-н. агароджу, перагародку.
А. участак пашы.
2. перан. Аддзяліць, адасобіць ад каго-, чаго-н., пазбавіць зносін з кім-, чым-н.
А. ад жыцця.
3. перан. Абараніць, засцерагчы ад чаго-н. небяспечнага або непрыемнага.
А. ад крытыкі.
|| незак. адгаро́джваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агарадзі́ць, ‑раджу, ‑родзіш, ‑родзіць; зак.
1. Тое, што і абгарадзіць.
2. перан. Засцерагчы, абараніць, ахаваць ад каго‑, чаго‑н. Агарадзіць чалавецтва ад вайны. □ Падземная частка помпавай станцыі размесціцца ніжэй узроўню вады ў Дзвіне, яе трэба агарадзіць ад грунтавых вод. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нарадзі́ць, -раджу́, -ро́дзіш, -ро́дзіць; -ро́джаны; зак.
1. каго (што). Даць жыццё каму-н., пусціць на свет.
Н. сына.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., што. Даць пачатак чаму-н., стварыць што-н., быць прычынай з’яўлення чаго-н.
Крыўда нарадзіла злосць.
◊
У чым маці нарадзіла (разм.) — зусім голы.
|| незак. нараджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. нараджэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
угарадзі́ць, ‑раджу, ‑родзіш, ‑родзіць; зак., што і чаго.
1. Аддзяліць агароджай што‑н. у сваю карысць. У сухія гады там добра растуць буракі і без канавы, таму Нікадзім Пятровіч трохі ўгарадзіў сабе гэтай нізіны. Кулакоўскі.
2. Акружыць агароджай што‑н. Угарадзіць двор.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)