уся́чына, ‑ы, ж.

Разм. У выразе: усякая ўсячына — а) самыя разнастайныя рэчы, прадметы. Бакоўка была захламлена ўсякай усячынай. Няхай; б) усё, што хочаш, усё без разбору. Усю ноч не давалі спакою цяжкія і трывожныя сны. Плялася ўсякая ўсячына, у галаву лезла розная дрэнь. С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разли́чие ср.

1. (несходство) ро́зніца, -цы ж.;

2. (отличительный признак) адро́зненне, -ння ср.;

без разли́чия адно́лькава, без разбо́ру;

зна́ки разли́чия зна́кі адро́знення;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

непава́га, ‑і, ДМ ‑вазе, ж.

Адсутнасць павагі, да каго‑, чаго‑н.; непачцівыя адносіны да каго‑, чаго‑н. Захопнікі без разбору жорстка каралі ўсіх, хто хоць чым-небудзь праяўляў сваю непавагу да іх улады. Кухараў. [Старшыня журы:] — Устаць, загадваю я вам! Іначай вы будзеце адказваць за непавагу і абразу журы. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

zusmmenlesen

*

1.

vt збіра́ць

2.

vt бязла́дна чыта́ць, чыта́ць усё без разбо́ру; вы́чытаць [запазыча́ць, пераня́ць] (з кніг і да т.п.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

разбо́р м.

1. (действие) разбо́р, -ру м.; неоконч. разбіра́нне, -ння ср.; разгля́д, -ду м., разгляда́нне, -ння ср.; см. разбира́ть 1, 2;

граммати́ческий разбо́р граматы́чны разбо́р;

2. уст. (критическая статья, отзыв) разгля́д, -ду м., разбо́р, -ру м.;

разбо́р содержа́ния кни́ги разгля́д зме́сту кні́гі;

3. (сорт, разряд) сорт, род. со́рту м., гату́нак, -нку м.;

мука́ второ́го разбо́ра мука́ друго́га со́рту;

4. (разборчивое отношение) разбо́р, -ру м.;

с разбо́ром з разбо́рам;

без разбо́ру (разбо́ра) без разбо́ру;

прийти́ к ша́почному разбо́ру прыйсці́ на ша́пачны разбо́р.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разбо́р, -ру м.

1. в разн. знач. разбо́р;

граматы́чны р. — граммати́ческий разбо́р;

2. юр. разбира́тельство ср.;

прыйсці́ на ша́пачны р. — прийти́ к ша́почному разбо́ру;

без ~ру — без разбо́ра

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́бар, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. выбіраць — выбраць.

2. Аб тым, хто выбраны, што выбрана. Адобрыць чый-небудзь выбар.

3. Магчымасць выбраць. Багаты выбар тканін. □ Выбар ёлак быў багаты. Вочы дзяцей разбягаліся ва ўсе бакі. Бядуля.

•••

Без выбару — без разбору, не выціраючы. [Бядуля] чытаў усё цікавае, без выбару і плана. Каваленка.

(Прадаваць, аддаваць) на выбар — прадаваць, аддаваць з правам выбару.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Cena comesa venire

Прыходзіць пасля абеду.

Приходить после обеда.

Хто позна ходзіць, сам сабе шкодзіць. Прыйсці ў свіныя галасы. Прыйсці на шапачны разбор.

Рус. Приходить к шапочному разбору. Едет Емеля ‒ ждать его неделю.

фр. Qui ne vient à l’heure dîne par coeur (Кто вовремя не приходит, остаётся без обеда).

англ. He who sleeps catches no fish (Кто спит, не поймает рыбы). Last come, last served (Последний пришёл, последним обслужили).

нем. Auf den letzten Drücker kommen (Прийти в последний момент). Kommen, wenn alle Messen gesungen sind (Прийти, когда спеты все мессы).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

напра́ва, прысл.

У правы бок; проціл. налева. Сябры падышлі да пераезду і павярнулі направа. Шыловіч. // На правым баку, з правага боку. Налева ад дарогі стаяў прыгожы домік з чырвонай цэглы.. А направа, за вузкай грэбелькай з гарбатым мосцікам, віднеўся невялічкі вадзяны млын. Чарнышэвіч. / у знач. прыназ. (у спалучэнні з «ад»). Направа ад дарогі рос Авёс, Налева — памідоры спелі. Корбан.

•••

Направа і налева — без разбору, усім, усіх і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

валі́ць¹, валю́, ва́ліш, ва́ліць; незак.

1. каго-што. Прымушаць па́даць.

Бура валіць лес.

В. з ног.

В. дрэвы (сячы, пілаваць; спец.).

2. што. Скідаць у вялікай колькасці, складаць без разбору.

В. усё ў адну кучу (таксама перан.: змешваць неаднолькавыя рэчы, з’явы, не бачыць розніцы паміж імі).

3. перан., што на каго-што. Перакладаць (адказнасць, віну, работу і пад.) на каго-, што-н. (разм.).

В. віну на іншых.

В. усё на абставіны.

|| зак. павалі́ць, -алю́, -а́ліш, -а́ліць; -а́лены (да 1 знач.) і звалі́ць, -алю́, -а́ліш, -а́ліць; -а́лены.

|| наз. ва́лка, -і, ДМ -лцы, ж. (да 1 знач.).

В. лесу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)