hive1 [haɪv] n.
1. ву́лей;
hive honey со́тавы мёд
2. пчалі́ны рой;
a hive of city activity гарадскі́ ву́лей (перан.)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
◎ Нау́знік ’малы пчаліны вулей, які ставяць у лесе на дрэве для прываблівання раёў’ (Кос.). Гл. навузнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гуд, ‑у, м.
Тое, што і гудзенне. Пчаліны гуд. □ Мы слухалі з табой прыход вясны ў полі, Спеў жаўрука нястомны, Машын сталёвых гуд. А. Астапенка.
•••
Гудам гудзець гл. гудзець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пэ́рга ’пчаліны хлеб’ (гродз., Сцяшк. Сл.), пэрфа ’пярга’ (свісл., Сл. ПЗБ). “Абеларушаны” паланізм pierzga ’тс’ або pierzch ’пыл, луска’, гл. пярга.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раёўня, ‑і; Р мн. раёвень; ж.
Абцягнутая тканінай лубянка, у якую збіраюць пчаліны рой для перасадкі ў новы вулей. [Бацька] узяў дымар, раёўню і хутка пайшоў, крыху прыпадаючы на левую нагу. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ву́за ’вашчына, соты’ (Гарэц., Мядзв., Др.-Падб., Касп., Бяльк.), вуза́ ’тс’ (Сцяшк.); ’пчаліны клей, пропаліс’ (БРС), рус. уза́ ’тс’, дыял. ву́за ’ячэйка ў сотах’, польск. дыял. węza, węźnia ’аснова з воску, на якой пчолы робяць ячэйкі’, чэш. дыял. uzda, huzda ’сухія соты’. Да *vǫza, звязанага з вузел, вязаць (Гараеў, 385; Фасмер, 4, 152; Ніч, JP, 28, 14; Махэк₂, 673). Значэнне ’пчаліны клей’ (БРС) замацавалася, відаць, пад уплывам рус. літаратурнай мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
філа́нт
(н.-лац. philanthus, ад гр. philanthes = кветкалюбны)
насякомае сям. рыючых восаў; корміцца нектарам, палюе на пчол, прыносячы шкоду пчалярству; пчаліны воўк.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рой, -ю, мн. раі́, -раёў м.
1. Вялікая колькасць насякомых, якія кружацца ў паветры.
Р. мошак.
2. Сям’я пчол (або іншых падобных насякомых), якія ўтвараюць на чале з маткай адасобленую групу.
Пчаліны р.
3. перан. Мноства, вялікая колькасць каго-, чаго-н.
Р. думак.
|| прым. ро́евы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.) і ро́йны, -ая. -ае (да 2 знач.).
Роевыя пчолы.
Ройны вулей.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хізо́н Пчаліны вулей (Слаўг.). Тое ж хвізон, хівізон (Слаўг.).
□ в. Хізы́ Гом.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
адво́дак, ‑дка, м.
1. Галінка або частка кораня з вочкамі, пасаджаныя ў зямлю асобна ад мацярынскай расліны. Чаранковы адводак.
2. Пчаліны рой, які толькі што ўтварыўся і аддзяліўся ад старога. У раёне дзеду пашанцавала: ён прывёз аж цэлых дзесяць новых вулляў для перасадак у іх «адводкаў» з дужых сем’яў. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)