антыпо́д, ‑а, М ‑дзе, м.

1. толькі мн. (антыпо́ды, ‑аў). Насельнікі двух дыяметральна процілеглых пунктаў паверхні зямнога шара.

2. перан. Людзі, групы людзей і пад., якім уласцівы процілеглыя погляды, якасці, густы. Ваця.. па сутнасці такі ж індывідуаліст-мешчанін, як і яго антыподы ў творы. Адамовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нівелі́р

(фр. niveler = выраўноўваць)

геадэзічны інструмент для вызначэння вышыні розных пунктаў зямной паверхні.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

зды́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. знімаць, здымаць — зняць (у 11 знач.). Здымка фільма.

2. Вызначэнне месцазнаходжання пунктаў і ліній на мясцовасці для складання плана, карты. Картаграфічная здымка.

•••

Панарамная здымка — спосаб кіназдымкі, калі паступовым вярчэннем кінаапарата здымаецца вялікая прастора.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

airtight

[ˈertaɪt]

adj.

1) шчы́льны, гэрмэты́чны

2) Figur. пэ́ўны, до́бра забясьпе́чаны, без слабы́х пу́нктаў, непрабі́ўны, “жале́зны”

an airtight defense — до́бра забясьпе́чаная абаро́на

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

тапагра́фія, ‑і, ж.

1. Раздзел геадэзіі, які вывучае паверхню зямлі і сродкі яе вымярэння і перадачы на плане або карце.

2. Паверхня якой‑н. краіны або мясцовасці і ўзаемнае размяшчэнне яе пунктаў, частак. Тапаграфія горада. □ У гэтай справе выключную ролю павінны былі адыгрываць партызаны, дасканала ведаўшыя тапаграфію месца. Колас.

[Ад грэч. topos — месца і graphō — пішу.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГЕАГРА́ФІЯ ПАСЕ́ЛІШЧАЎ,

геаграфія населеных пунктаў, раздзел геаграфіі насельніцтва, які вывучае рассяленне насельніцтва па першасных адзінках (населеных пунктах) і па асобных тэр. сукупнасцях паселішчаў. Вывучае тыпалогію паселішчаў, геагр. асаблівасці іх развіцця, групавыя формы рассялення, разглядае сістэмна-структурныя сукупнасці паселішчаў асобных краін і раёнаў. У складзе геаграфіі паселішчаў вылучаюць геаграфію гарадоў і геаграфію сельскіх населеных пунктаў.

т. 5, с. 114

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пікета́ж

(фр. piquetage = устанаўленне колікаў)

выбар пунктаў на мясцовасці і адзначэнне іх калкамі пры нівеліраванні.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фотатрыянгуля́цыя

(ад фота- + трыянгуляцыя)

метад вызначэння становішча апорных пунктаў шляхам вымярэння аэрафотаздымкаў на фотаграмметрычных прыборах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

зго́да, -ы, ДМ -дзе, ж.

1. Станоўчы адказ, дазвол на што-н.

Даць згоду на што-н. З чыёй-н. згоды.

Маўчанне — знак згоды (прыказка).

2. Аднадумнасць, агульнасць пунктаў гледжання.

Прыйсці да згоды.

3. Сяброўскія адносіны, аднадушнасць.

Жыць у згодзе.

4. безас., у знач. вык. Дамовіліся, пярэчанняў няма.

Ну, што, з.? Едзем разам?

У згодзе з чым (кніжн.) — тое, што і ў адпаведнасці з чым-н.

Дзейнічаць у згодзе з прынятым рашэннем.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Мінарэт ’вежа мячэці’ (ТСБМ). У літар. бел. мову прыйшло з польск. minaret або з рус. минарет, якія (праз ням. Minarett ці франц. minaret) прыйшлі з тур. minare < араб. mināra ’мінарэт’, — першапачаткова manāra ’месца, дзе гарыць агонь або ёсць святло, маяк’ (Фасмер, 2, 623). Аднак ёсць тур. minaret ’месца на вежы, з якога муэдзін ззывае на малітву’. Відавочна, лексема магла б быць вядомай у бел. гаворках тых населеных пунктаў, дзе пражывалі бел. татары.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)