Verbum

сцяга́ч, ‑а, м.

Разм.

1. Уст. Зборшчык падаткаў. Яны [сялянкі] прыйшлі сюды скардзіцца на сцягача падаткаў, што замнога ўзяў, што пакрыўдзіў. Хромчанка.

2. Валацуга, прыблуда. [Міхал:] — Але можа Пракоп Крываблоцкі ў прымы возьме басяка, гуляку, сцягача з усяго свету. Чарнышэвіч.

бравэ́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Верхняя кароткая мужчынская вопратка звычайна з аўчын, абцягнутых саматканым сукном. Пракоп прыглядаецца, пазнае. ..Лісіная шапка, кароткая на аўчынах бравэрка, суконныя нагавіцы з некаторым намёкам на галіфэ. Гэта Ігнат Чыкілевіч. Колас.

по́меж, прысл. і прыназ.

1. прысл. Поруч, побач. Ісці помеж.

2. прыназ. з Т у спалучэнні з прыназ. «з». Поруч, побач з кім‑, чым‑н. Стаць помеж з бацькам. □ Пракоп Асіна прайшоў да Вінцуся Шавеля і прысеў помеж з ім. Гартны.

паясне́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. паясняць — паясніць.

2. Заўвага, тлумачэнне, якое робіць што‑н. больш зразумелым. Ніякага рэальнага зместу не ўкладаў Пракоп у гэтае слова. Ён моўчкі глядзеў на Міколу, баючыся паказацца невукам і чакаючы паяснення. Колас.

вы́лаяць, ‑даю, ‑лаеш, ‑лае; зак., каго-што.

Абазваць брыдкімі, зняважлівымі словамі; аблаяць; насварыцца. Вылаяць апошнімі словамі. □ Пракоп нічога не адказваў: натура ў яго гэтакая, што любіць ён, каб усё добра і ціха было, вылаяць чалавека ў вочы не можа. Чорны.

млына́р, ‑а, м.

Уладальнік млына або работнік у млыне; мукамол. Калі .. скончылася веснавая паводка і рэчка ўвайшла ў берагі, млынар ужо на сялянскі завоз пусціў млын. Чорны. Яшчэ калі дзядзька Пракоп быў за старшыню, дык ён паставіў бацьку за млынара ў колішні Лукашоў вятрак. Сабаленка.

о́бак, прысл. і прыназ.

Абл.

1. прысл. Побач, каля каго‑, чаго‑н. Паклаўшы папку обак, Пракоп садзіўся на лаву. Вітка.

2. прыназ. з Р. Спалучэнне з прыназ. «обак» выражае прасторавыя адносіны: указвае на размяшчэнне збоку, побач, каля каго‑, чаго‑н. Обак калідора Камеры відны. Колас.

папрагу́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Разм. Прагуляць, праматаць усё, многае. Пракопа забірае злосць на Марыніча: сам папрагульваў усё сваё дабро ды яшчэ насміхаецца, што ён, Пракоп, захаваў сваю маёмасць і ў калгас прыйшоў, як маладая з заможнага дому ў сям’ю свайго мужа. Колас.

патарча́ка, ‑і, ДМ ‑чацы; Р мн. ‑чак; ж.

Кол, палка, якія тырчаць з зямлі. [Міхась] Пералазіў цераз платы, натыкаўся на патарчакі. Скрыган. // Ламачына, палка. Пракоп схадзіў па прылессе, назбіраў бярэмя сухіх патарчак і неяк расклаў агеньчык. Сіняўскі. Устаўшы, .. [капітан] абапёрся на нейкую патарчаку, якая была ў яго замест кія. Быкаў.

самакры́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

Крытычныя адносіны да сваёй дзейнасці, сваіх памылак, недахопаў у паводзінах з мэтай іх пераадолення. Пракоп цэлымі гадзінамі .. спаў і разважаў, прапускаючы праз сіта самакрытыкі свае паводзіны, няяснасць і неакрэсленасць свайго стану. Колас. [Напорка:] А сапраўднай самакрытыкі ад таварыша Лютынскага мы яшчэ не чулі. Крапіва.