abyss

[əˈbɪs]

n.

1) прадо́ньне n.; бе́здань f., бяздо́ньне n.; про́рва f.

2) Bibi. першабы́тны бязла́д

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

людае́д, ‑а, М ‑дзе, м.

1. Першабытны чалавек, дзікун, які ўжываў у ежу чалавечае мяса. // Персанаж казак, які пажырае людзей. Болей за ўсіх дрыжыць Янка ад страху, калі адпавядаюць пра людаедаў і разбойнікаў. Бядуля.

2. перан. Пра чалавека жорсткага, схільнага да насілля, забойства. Фашысцкія людаеды.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

де́вственный

1. (целомудренный) няві́нны, цнатлі́вы; дзяво́цкі;

де́вственная плева́ анат. дзяво́цкая плява́;

2. (нетронутый) некрану́ты; першабы́тны;

де́вственная по́чва некрану́тая гле́ба.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

АРДА́,

1) у цюркскіх і мангольскіх народаў першапачатковая ваенна-адм. арг-цыя або аб’яднанне некалькіх плямёнаў, лагер качэўнікаў; у сярэдневяковых цюрка-манг. феад. дзяржавах сталіца, стаўка хана. Адсюль назва дзяржаў, а таксама саюзаў качавых плямёнаў (напр., Залатая Арда, Крымская Арда).

2) Устарэлы тэрмін, які абазначае першапачатковую форму грамадскай арганізацыі чалавецтва — першабытны статак.

3) У пераносным сэнсе арда — шматлікае неарганізаванае зборышча людзей, натоўп.

т. 1, с. 474

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

траглады́т

(лац. troglodyta, ад гр. troglodytes = які жыве ў пячоры)

1) першабытны пячорны чалавек;

2) перан. грубіян, некультурны чалавек.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

дзіку́н м.

1. (першабытны чалавек) Úrmensch m -en, -en; Wílde (sub) m -n, -n;

2. перан. (нелюдзімы) Ménschenscheue (sub) m -n, -n (разм.)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

прыміты́ў

(лац. primitivus = першапачатковы, першабытны)

1) нешта простае, неразвітае ў параўнанні з пазнейшым, больш дасканалым;

2) твор мастацтва з параўнальна невысокай тэхнікай выканання, які належыць да ранніх стадый развіцця культуры.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

dziewiczy

dziewicz|y

1. дзявочы; дзявоцкі;

~y wieczór — дзявочнік, дзявоцкія запоіны, дзявічкі (апошні вечар напярэдадні вяселля);

błona ~a анат. дзявоцкая плява;

2. нявінны; некрануты; цнатлівы;

3. некрануты; першабытны;

~a puszcza — першабытны лес;

teren ~y — некранутая зямля;

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

прыміты́ўны

(лац. primitivus)

1) нескладаны, залішне проста зроблены (напр. п. механізм);

2) недастаткова глыбокі, спрошчаны (напр. п. падыход);

3) грубы, з вузкім абмежаваным поглядам (напр. п. чалавек);

4) першабытны, які знаходзіцца на нізкіх ступенях развіцця (напр. п-ыя плямёны).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

смык, ‑а; мн. смыкі, ‑оў; м.

1. Драўляная палачка з напятым удоўж яе пучком конскіх валасоў, дотыкам якой да струн якога‑н. музычнага інструмента ўтвараюць адпаведныя гукі. Дайце скрыпку мне маю, Дайце мне мой смык! Я зайграю, запяю, Як жыве мужык. Купала. Настаўнік зняў са сцяны скрыпку, настроіў сяк-так струны і пачаў вадзіць па іх смыкам. Колас.

2. Уст. Прымітыўная барана. Не толькі на «лядах», але нярэдка і на стараворыўных глебах скарыстоўваўся першабытны смык — прылада, якую рабілі з яловых плашак. «Помнікі».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)