кангрэ́с, ‑у, м.
1. З’езд, нарада, звычайна ў міжнародным маштабе. Сусветны кангрэс прыхільнікаў міру. Першы кангрэс Камуністычнага Інтэрнацыянала.
2. Заканадаўчы орган (парламент) у ЗША і некаторых краінах Лацінскай Амерыкі.
[Ад лац. congressus — сустрэча, сход.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
картэ́сы
(ісп. cortes)
парламент у Іспаніі, а таксама ў Партугаліі да 1911 г.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
parliament [ˈpɑ:ləmənt] n. парла́мент;
a member of parliament член парла́мента;
enter Parliament/get into Parliament быць вы́браным чле́нам парла́мента
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
borough [ˈbʌrə] n.
1. малы́ го́рад, мястэ́чка
2. го́рад, які́ выбірае аднаго́ ці бо́лей прадстаўніко́ў у парла́мент
3. гарадскі́ раён
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
рэспу́бліка, -і, ДМ -ліцы, мн. -і, -лік, ж.
1. Форма дзяржаўнага кіравання, пры якой усе вышэйшыя органы ўлады выбіраюцца або фарміруюцца агульнанацыянальнымі прадстаўнічымі ўстановамі.
Прэзідэнцкая р. (калі на чале дзяржавы стаіць выбраны шляхам прамых або ўскосных выбараў прэзідэнт, які з’яўляецца і кіраўніком урада). Парламенцкая р. (калі ў дзяржаве вяршэнствуе парламент).
2. Дзяржава з выбранымі на пэўны тэрмін органамі ўлады.
|| прым. рэспубліка́нскі, -ая, -ае.
Рэспубліканская канферэнцыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Кангрэс ’міжнародны з’езд, нарада’ (ТСБМ; Яруш.). Відавочна, запазычана з польск. мовы, дзе kongres ’з’езд’ з XVII ст. Аднак не выключана другаснае запазычанне з рус. конгресс, якое (у пач. XVIII ст.) з ням. Kongresse лац. congressus ’сход’ < congredi ’сустракацца’ < gradior, gradī ’крочыць’ (Слаўскі, 2, 417; Шанскі, 2 (К), 252). Лексема кангрэс у значэнні ’парламент’ з англ. congress ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
меджлі́с
[тур. meclis (вым. medžlis), ад ар. madžlis = пасяджэнне, сход]
1) парламент у Турцыі;
2) ніжняя палата парламента ў Іране.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кангрэ́с
(лац. congressus = сустрэча, сход)
1) з’езд, нарада звычайна міжнароднага характару;
2) заканадаўчы орган (парламент) у ЗША і некаторых іншых краінах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЕМПДЭН,
Хемпдэн (Hampden) Джон (1594, Лондан — 24.6.1643), палітычны дзеяч англ. бурж. рэвалюцыі 17 ст. Стрыечны брат О.Кромвеля. Атрымаў адукацыю юрыста. У 1621 абраны ў парламент, адзін з лідэраў парламенцкай апазіцыі. У 1637 асуджаны за адмову плаціць «карабельны падатак», які ўвёў Карл І. У 1640 абраны ў Доўгі парламент, арыштаваны ў 1634 у ліку пяці лідэраў апазіцыі. У пач. 1-й грамадз. вайны далучыўся да індэпендэнтаў. У бітве пад Чалграў-Філд (18.6.1643) смяротна паранены.
т. 5, с. 149
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
elect [ɪˈlekt] v. выбіра́ць, абіра́ць (праз гала саванне);
He was elected President. Яго абралі прэзідэнтам;
elect smb. to Parliament/the Senate выбіра́ць каго́-н. у парла́мент/сена́т
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)