гры́мнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак.
1. гл. грымець.
2. Нечакана, раптоўна пачацца.
Грымнула вайна.
3. чым і без дап. 3 сілай ударыць, стукнуць.
Г. кулаком па стале.
Г. палена на падлогу.
4. 3 шумам, грукатам паваліцца, упасці.
Г. з лесвіцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
надсячы́ і надсе́кчы, ‑сяку, ‑сячэш, ‑сячэ; ‑сячом, ‑сечаце; пр. надсек, ‑ла; заг. надсячы; зак., што.
Рассячы трохі, не да канца. Надсячы дошку. Надсячы палена.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кра́жысты, ‑ая, ‑ае.
Тоўсты, каржакаваты (пра дрэва, палена). Кражыстыя хвоі, карава-разложыстыя дубы і ясені хавалі ад панскага вока грамаду людзей, якая ўцякла сюды з вёсак. Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даўбе́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.
1. Круглае палена з патончаным канцом-дзяржаннем для расколвання, убівання чаго-н. у што-н.; невялікая доўбня.
Увагнаў калок даўбешкай.
Даўбешкамі забівалі палі.
2. перан. Пра тупога, някемлівага чалавека (разм., лаянк.).
Д. часам пост займае немалы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дзеравя́чына, ‑ы, ж.
Разм. Кавалак дрэва; палена. [Палонны] кінуў камень ці кавалак дзеравячыны, каб пакласці па зямлю канваіраў, а самому ў гэты час далей адбегчы ад іх. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцяжэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Абл. Ацяжэлы. Шмат з таго помніцца, — возьме калі ды ўсплыве. Вымыюць яго ўспаміны, як рачныя віры выносяць на паверхню ў паводку сцяжэлае палена-камень. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пашчапа́цца, ‑аецца; зак.
Раскалоцца на часткі, на шчэпкі. Палена пашчапалася. Дошка пашчапалася. □ Вось, вось, здаецца, шыбане пад адхон паравоз, пашчапаюцца колы на крыжавінах ці ў пух разляцяцца стрэлкі. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Недака́рак ’акурак’ (Ян.). Відаць, дэфармаванае недакурак (ад курыць), незвычайны вакалізм выкліканні ўплывам слоў тыпу недагарак ’галавешка, недагарэлае палена’ (Сл. ПЗБ, ТС), параўн. польск. niedogarek ’недагарэлае палена, лучына; папяроса’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
асмалі́цца сов.
1. опали́ться;
а. каля́ агню́ — опали́ться у костра́;
2. обу́глиться;
пале́на ~лі́лася — поле́но обу́глилось
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гарэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Абпалены, папсаваны агнём. Гарэлы хлеб. Гарэлае палена. □ Грушу-бэру старанна Ад гарэлай кары Абчышчае стары. Броўка. / у знач. наз. гарэ́лае, ‑ага, н. [Зорын] убачыў вялікае зарыва, адчуў пах гарэлага. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)