фенакі́т
(ад гр. phenaks, -akos = падманшчык)
мінерал класа сілікатаў, празрысты, бясколерны або белага колеру; руда берылію.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Машэннік ’несумленны чалавек, ашуканец’ (ТСБМ, Бяльк., Шат., Растарг.). Ст.-рус. мошенникъ ’чалавек, які шыў кашалькі’ > ’які краў кашалькі, мошны’ > ’ашуканец, падманшчык’. Да машна́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шарлата́н
(фр. charlatan, ад іт. ciarlatano = шут)
падманшчык, махляр, невук, які выдае сябе за знатака.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Разма́хірыць (разма́хириць) ’змарнатравіць’ (Нас.), ма́хириць ’хлусіць, ашукваць’, рус. дыял. ма́хир ’падманшчык, ашуканец’. Паводле Фасмера (2, 585) з нова-в.-ням. Macher ’камбінатар, дзялец’, магчыма, праз ідыш macher, параўн. шахер‑махер (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фенако́д
(ад гр. phenaks, -akos = падманшчык + odus = зуб)
млекакормячая капытная жывёла з групы кандылятраў, знешне падобная на драпежніка, якая жыла ў палеагене.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
шу́лер
(польск. szuler, ад чэш. šuliř = ашуканец)
1) ігрок, які ў картачнай гульні выкарыстоўвае махлярскія, ашуканскія прыёмы;
2) перан. падманшчык, махляр, ашуканец.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Ложнік ’несправядлівы чалавек, падманшчык’ (стаўб., Жд. 2). Утворана ў выніку намінацыі з ложны (параўн. ст.-рус. ложьный, лъжъный, прасл. ložьnъjь і суф. ‑ік. Не выключана і адсубстантыўнае паходжанне з суф. ‑нік. Да *ложь > ілжа́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Му́тар ’клопаты; цяжкая, непрыемная праца’ (Нас.). Да мы́та (гл.) ’плата, пошліна’ і ад яго рус. мы́та́рь > мы́тарство, мыта́рить ’мучыць, мардаваць, марыць, пакутаваць’. Аб пераходзе ы > у гл. Карскі, 1, 237–239.
Мута́р ’падманшчык, ілгун’ (бяроз., Шатал.). Да муці́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БУТКЕ́ВІЧ Красцьян Ягоравіч
(?, каля Шклова, Магілёўская вобл. — 14.10.1846),
бел. і рус. артыст балета. Прыгонны, у 1822 адпушчаны на волю. Вучыўся, відаць, у П.Барцанці, Марыядзіні, М.Пранчынскага. У 1780—90-я г. вядучы танцоўшчык Шклоўскага тэатра Зорыча. У 1800 у ліку 14 шклоўскіх танцоўшчыкаў вывезены ў Пецярбург, да 1825 артыст Пецярбургскага імператарскага т-ра. Выконваў цэнтр. пантамімныя ролі, меў неардынарныя драм. здольнасці. Сярод партый: Сцяпан («Вызваленне маладой сялянкі, ці Храбрасць рускага салдата»), Анкундзін («Млынар—чараўнік, падманшчык і сват»; абодва 1822), Гірэй («Каўказскі нявольнік, або Цень нявесты» К.Каваса паводле А.Пушкіна, 1823).
т. 3, с. 360
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
обдува́ла м. и ж., прост. (о мужчине) падма́ншчык, -ка м.; (о женщине) падма́ншчыца, -цы ж.; (о мужчине) ашука́нец, -нца м.; (о женщине) ашука́нка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)