заказа́ць², -кажу́, -ка́жаш, -ка́жа; -кажы́; -ка́заны; зак., што, каму-чаму і з інф. (уст.).
Забараніць, зрабіць недаступным.
Усе дарогі яму заказаны.
Сэрцу не закажаш.
Дзясятаму з. (зарачыся ніколі больш не рабіць чаго-н.).
|| незак. зака́зваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
даўне́йшы, -ая, -ае.
1.
Выш. ст. да прыметніка даўні.
2. Які адбыўся задоўга да цяперашняга часу; старадаўні.
Даўнейшыя звычаі адышлі ў нябыт.
3. у знач. наз. даўне́йшае, -ага, н. Мінулае, час, які папярэднічаў сучаснаму.
Д. не вернецца ніколі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абісапелагія́ль
(ад гр. abyssos = бяздонны + пелагіяль)
самыя глыбокія, прыдонныя пласты тоўшчы вады, куды ніколі не пранікаюць сонечныя прамяні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
АПАБІЯСФЕ́РА
(ад апа... + біясфера),
слаі атмасферы (вышэй за 60—80 км), у якія ніколі, нават выпадкова, натуральным шляхам не падымаюцца жывыя арганізмы і куды біягенныя рэчывы заносяцца толькі ў вельмі невял. колькасці. Структурная частка мегабіясферы.
т. 1, с. 411
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Ні́г̌ды ’ніколі’ (навагр., З нар. сл.; Сцяц., Сл. ПЗБ), нігды ’тс’ (Жд. 1, Сцяшк., Сл. Брэс.), нігда ’тс’ (брасл., Сл. ПЗБ), негдэ, ныгды ’тс’ (драг., Нар. словатв.), ныгдэ ’тс’ (камян., Сл. ПЗБЗ, ст.-бел. никгды (нигды9 никды) з 1392 г. Хутчэй за ўсё даўняе запазычанне з польск. nigdy, пра што сведчыць графічнае адлюстраванне выбуховага г, ст.-бел. кг ці г: никгды, нигды (Карскі 2-3, 370; параўн. таксама Жураўскі, SOr, 10, 40; Булыка, Лекс. запазыч., 157)Меркаванні Шубы (Прысл., 60) пра самастойнае развіццё никогды > никгды здаецца менш верагодным, параўн., аднак, гродз. нігады ’ніколі’, якое можна вывесці з нігод ’ніколі’ (гл.), што адкрывае шлях трансфармацыі нігадыжігды.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
stillborn [ˌstɪlˈbɔ:n] adj.
1. мёртванаро́джаны
2. неажыццявімы;
stillborn hopes надзе́і, які́м ніко́лі не здзе́йсніцца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
перпе́туум-мо́біле
(лац. perpetuum mobile = які вечна рухаецца)
вечны рухавік, фантастычны рухавік, які аднойчы запушчаны быццам ніколі не спыніць свой рух.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Слі́жба ‘колькасць’: ніколі не бачыла такой сліжбы людзей (Мат. Гом.). Калі гэта не памылка пры запісе, гл. сці́жба, то верагодней за ўсё кантамінацыя апошняга і лічба ‘лік, колькасць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
негасі́мы, ‑ая, ‑ае.
Які ніколі не гасне. Негасімы агонь.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скандалі́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Той, хто ўчыняе скандалы, скандаліць. [Стараста:] — Валацуга і скандаліст, бадзяўся па гарадах, капейкі пры душы ніколі не меў, .. у нашым родзе, гэткіх ніколі не было... Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)