nieprawda

nieprawd|a

ж. няпраўда; хлусня;

to ~a! — гэта няпраўда! хлусня!;

~a? — праўда?; ці не так?;

ten jest ładny, ~a? — вунь той прыгожы, праўда (ці не так)?

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Ілжа́ ’няпраўда, выдумка, хлусня’ (ТСБМ). Рус. ложь, укр. лжа, польск. łeż, уст. і дыял. łga, в.-луж. łža, н.-луж. łdža, чэш., славац. lež, славен. laž, серб.-харв. ла̑ж, балг. лъжа́, макед. лага, ст.-слав., ст.-рус. лъжь, лъжа, ст.-бел. лож, лжя. І‑ мае пратэтычны характар. Прасл. *lъgja ўтворана ад дзеяслова *lъgati (гл. ілгаць) з суф. ‑j‑a.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

брахня́, ‑і, ж.

Разм. пагард. Няпраўда, хлусня, мана; паклёп, нагавор, абгавор. [Ціхан:] — Гітлераўцы тут брэшуць без дай меры штодня! А народ не верыць, не хоча верыць іхняй брахні, іхнім лістоўкам, іхнім газетам. Лынькоў. Я не хацеў, каб мой матэрыял назвалі брахнёй, і таму паставіў перад сабой задачу дакапацца да самай глыбіннай праўды. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фальш

(польск. falsz < ням. Falsch, ад лац. falsus = памылковы)

1) абман, няпраўда, хлусня; няшчырасць, крывадушнасць;

2) недакладна ўзятая (выкананая) нота ў спевах, падчас ігры на музычным інструменце.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Му́ця 1 ’кашэль з вечкам, плецены з бяросты’ (івац., Нар. сл.). Няясна. Магчыма, з ням. Mütz ’шапка, фуражка, калпак’ < с.-н.-ням. mutze, якое з с.-лац. almutia ’шапка для духоўных асоб’ < араб. al‑mustaqah ’кажух; футравае паліто’ (Васэрцыер, 158).

Му́ця 2 ’ілгун, манюка’ (івац., Нар. сл.), мутя́ ’хто гаворыць абы-што’ (пін., З нар. сл.), пін. ’няпраўда’ (Шатал.). Да муці́ць. Аб суфіксе ‑ʼа гл. Слаўскі, SP, 1, 59–60.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ка́зка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж.

1. Апавядальны твор вуснай народнай творчасці або літаратурны твор пра выдуманых асоб і падзеі, пераважна з удзелам чарадзейных фантастычных сіл.

Беларускія народныя казкі.

Казкі народаў Усходу.

2. Выдумка, няпраўда, мана.

Усё гэта — казкі.

◊

Бабскія казкі — беспадстаўныя нагаворы.

Казка пра белага бычка (разм., неадабр.) — пра бясконцае паўтарэнне аднаго і таго ж з самага пачатку.

|| памянш. ка́зачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. ка́зачны, -ая, -ае (да 1 знач.).

К. жанр.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

not

[nɑ:t]

adv.

не

That is not true — Гэ́та няпра́ўда

I do not know — Я ня ве́даю

not at all — ані́, зусі́м не, анія́к не

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

хлусня́, ‑і, ж.

Мана, няпраўда, наўмыснае скажэнне фактаў. [Зёлкін:] Вы [цёця Каця], можа, намякаеце на тое, што мая жонка ўчора з некім на машыне ехала? Дык гэта хлусня. Учора адвячоркам мая жонка была тут і працавала. Крапіва. [Іван] выпрабавальна ўгледзеўся ў .. калючыя вочы [Джуліі] і зразумеў, што трэба або сказаць праўду, або выдумляць якую адмысловую хлусню. Быкаў. Францішак Багушэвіч быў адным з першых, хто кінуў выклік.. афіцыйнай хлусні і паклёпу на беларускі народ. Конан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

неправота́ вінава́тасць, -ці ж.; несправядлі́васць, -ці ж.; няпра́вільнасць, -ці ж.; няслу́шнасць, -ці ж.; няпра́ўда, -ды ж.; (заблуждение) памы́лка, -кі ж.;

созна́ться в свое́й неправоте́ прызна́цца ў сваёй памы́лцы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыду́мка ж.

1. Erdíchtung f -, -en (вымысел); Hírngespinst n -(e)s, -e, Erfíndung f -, -en, Ámmenmärchen n -s, -, Lüge f -, -n, Lügengeschichte f -, -n (няпраўда);

2. разм. (вынаходлівасць), Phantasíe [Fantasíe] f -, Éinbildungskraft f -;

3. (задума) Éinfall m -s, -fälle

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)