шара́хнуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; зак.
1. Ад спалоху, нечаканасці і пад. кінуцца ўбок, назад.
Людзі шарахнуліся назад.
Конь шарахнуўся ўбок.
2. Моцна ўдарыцца аб што-н. (разм.).
Ш. плячом аб кант дзвярэй.
|| незак. шара́хацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. шара́ханне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адхлы́нуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; зак.
Хлынуўшы, адысці, адступіць.
Вада адхлынула назад.
Натоўп адхлынуў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
звадзі́ць, зваджу́, зво́дзіш, зво́дзіць; зак., каго (што).
Адвесці куды-н. і прывесці назад.
З. хворага да ўрача.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
знасі́ць², знашу́, зно́сіш, зно́сіць; зно́шаны; зак., каго-што.
Занесці куды-н. і прынесці назад.
З. дзіця да ўрача.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
осади́тьII сов.
1. (остановить) спыні́ць, асадзі́ць;
осади́ть ло́шадь на всём скаку́ спыні́ць (асадзі́ць) каня́ на ўсім скаку́;
2. (заставить попятиться) асадзі́ць наза́д, пада́ць наза́д;
осади́ наза́д! асадзі́ (пада́й) наза́д!;
3. (кого-л.) разг. асадзі́ць, спыні́ць, абарва́ць; см. оса́живать.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
попя́тный уст. (обратный) адваро́тны; (направленный назад) накірава́ны наза́д;
◊
идти́ (пойти́) на попя́тный (на попя́тную), на попя́тный двор адступа́цца (адступі́цца), падава́цца (пада́цца) наза́д, адрака́цца (адрачы́ся); адмаўля́цца (адмо́віцца); біць (забі́ць) адбо́й.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
backtrack [ˈbæktræk] v.
1. вярта́цца наза́д, варо́чацца
2. адмаўля́цца ад сваі́х слоў; браць свае́ сло́вы наза́д
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
уза́д, прысл.
Назад, у процілеглы бок.
У. і ўперад.
Ні ў. ні ўперад (ні з месца, ні сюды, ні туды).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сцяга́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак. (разм.).
1. Схадзіць куды-н. і вярнуцца назад.
С. ў краму.
2. Знасіцца.
Паліто ўжо сцягалася.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вярта́цца ’варочацца, прыходзіць назад’ і вяртаць ’тс’; ’аддаваць назад’; ’кідаць, перакульваць, варочаць’ (БРС, КТС, Яруш., Бяс.). Укр. вертати ’варочаць, вяртацца, паварочваць, скідаць, звальваць’, рус. вертать: смал., наўг. ’аддаваць назад узятае, захопленае’, пенз. ’вяртаць каго-небудзь назад’, смал., наўг., паўд. вертаться ’вяртацца, варочацца назад’, польск. wracać się ’вяртацца’, wracać ’вяртацца; вяртаць’, н.-луж. wrośiś ’паварочваць’; ’скручваць, вярцець’; ’абарачацца’; в.-луж. wróćeć ’вяртаць, браць назад’, wróćeć so ’вяртацца’; ’адбівацца, адскокваць’, чэш. vraceti (se) ’мяняць кірунак, пасылаць назад’; ’вяртаць назад’; ’аддаць (нейкую рэч)’, славац. vracať ’мяняць у адваротны бок кірунак руху каго-небудзь’; ’прыводзіць да пачатковага стану’; ’аддаваць, вяртаць’, славен. vráčati ’вяртаць, варочаць’; ’аддаваць доўг’, vráčati se ’вяртацца’, серб.-харв. вр̏тати се ’вяртацца’, вра̏ћати ’вяртаць, аддаваць’; ’варочацца назад’, вра̏ћати се ’вяртацца’, балг. връщам ’аддаваць назад, вяртаць’; ’вяртацца’. Прасл. vьrtěti, vortiti. Прасл. vьrtati — фактатыў на ‑ati ад vьrtěti, vьrtjǫ (Скок, 3, 631). Да вярце́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)