уласці́ва, безас. у знач. вык.

Характэрна. Таўлаю, як сапраўднаму паэту, было ў вышэйшай ступені ўласціва мысліць вобразамі. Клышка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

іншаду́мны, ‑ая, ‑ае.

Які думае, мысліць інакш, чым хто‑н.; які мае іншыя погляды, перакананні. Іншадумныя партыі. Іншадумныя члены з’езда.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абстрагава́ць, -гу́ю, -гу́еш, -гу́е; -гу́й; -гава́ны; зак. і незак., што (кніжн.).

Зрабіць (рабіць) абстракцыю (у 1 знач.) чаго-н.; у думках адкінуць (адкідваць) неістотныя ўласцівасці, сувязі прадмета і вылучыць (вылучаць) яго асноўныя, агульныя ўласцівасці, мысліць адцягнена.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Мышля́й ’цямлівы, разумны’ (Бяльк.). Да мысліць (гл.). Аб суфіксе ‑яй гл. Сцяцко, Афікс. наз., 145.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

лібера́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Прыхільнік лібералізму (у 1 знач.).

2. Член ліберальнай партыі.

3. Чалавек, які свабодна мысліць, вальнадумец.

4. Паблажлівы, памяркоўны чалавек.

|| ж. лібера́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дысідэ́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Той, хто адступае ад пануючага ў краіне веравызнання; вераадступнік.

2. Чалавек, які не згодны з пануючай ідэалогіяй, які інакш мысліць.

|| ж. дысідэ́нтка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. дысідэ́нцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

галава́сты, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. З вялікай галавой. На кручку трапятаўся вялікі галавасты бычок. Бяганская.

2. Разумны, здольны глыбока мысліць. Арцём Дзянісавіч, сакратар, галавасты быў мужык. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

натлумі́ць, ‑тлумлю, ‑тлуміш, ‑тлуміць; зак., што.

Пазбавіць здольнасці ясна мысліць, лагічна разважаць; задурыць. А чалавек.. [старшыня], відаць па ўсяму, добрай натуры, але яму за дзень натлумілі галаву. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

*Ліхамы́слы, ліхамы́слый ’зламысны’ (Яруш.), рус. (Мард. АССР) лихомы́сный ’які наносіць шкоду, страты’. Прасл. lixomyslьnъjь (Трубачоў, Эт. сл., 15, 94). Да лі́ха і мы́сліць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Прамышлёны ’кемлівы’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Дэрыват ад *пра‑ мысліць: апошняе, магчыма, з польск. przemyśleć ’прадумаць, абдумаць’. Параўн. яшчэ і польск. przemyślność ’кемлівасць, вынаходлівасць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)