Ляце́ць, леце́ці, лыті́тэ ’перамяшчацца ў паветры’, ’разносіцца, распаўсюджвацца’, ’падаць уніз’, ’хутка бегчы, ехаць, праходзіць (пра час)’, ’ламацца, расходавацца’ (Грыг., Бяльк., Шат., Сцяц., ТСБМ, Сл. ПЗБ). Да лётаць (гл.). Значэнне ’павольна падаць (пра снег)’ (брасл., Сл. ПЗБ) у выразе снег ляціць — з польск. śnieg leci.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сячы́ся, сякуся, сячэшся, сячэцца; сячомся, сечацеся, сякуцца; пр. секся, секлася; незак.
1. Віцца, весці бой. Сячыся на шаблях.
2. Рассякацца, быць пасечаным. Смаляць [белыя] па нас лежачы. Толькі лісце сячэцца ад куляў. Якімовіч.
3. Расшчапляцца на канцах, ламацца (пра валасы). Некалі прыгожая, Крывіцкая зараз паблякла. Русыя валасы секліся, давялося абстрыгчы і зрабіць завіўку. Гурскі.
4. Зал. да сячы (у 1–4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
groan2 [grəʊn] v.
1. стагна́ць;
groan with pain стагна́ць ад бо́лю;
moan and groan (пастаянна) ска́рдзіцца, хны́каць
2. fml лама́цца, угіна́цца пад цяжа́рам;
The tables were groaning with food. Сталы гнуліся ад ежы.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
smash2 [smæʃ] v.
1. разбіва́ць; разбіва́цца ўшчэнт; лама́ць; лама́цца
2. infml разбіва́ць, знішча́ць (ворага);
smash into/against/thro ugh smb. сутыкну́цца з кім-н.;
He smashed into the wall. Ён урэзаўся ў сцяну.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Крушы́на ’дрэва або куст сямейства крушынавых’ (ТСБМ, Шат., Сержп. Пр., Бяльк., Касп., Сцяшк., Дэмб. 1, Мат.). Укр. крушина, рус. крушина ’тс’, серб.-харв. кру̀шина ’тс’, польск. kruszyna, чэш. krušina, славац. krušina ’тс’. Прасл. krušina да kruxъ ’ломкі, крохкі’, што адпавядае крохкасці расліны. Адсюль яе лацінская назва Frangula ад frangere ’ламацца, крышыцца’ (Слаўскі, 3, 185).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
dobijać się
незак. дабівацца;
dobijać się do drzwi — ламацца (біцца) ў дзверы;
dobijać się sprawiedliwości — дабівацца справядлівасці
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
дзве́ры, дзвярэй, Т дзвярамі і дзвярмі; адз. няма.
Праём у сцяне памяшкання для ўваходу і выхаду, а таксама створ, якім закрываюць гэты праём. Прарэзаць дзверы. Знадворныя дзверы. Начапіць дзверы на завесы. Зачыніць дзверы. □ Дзверы расчыніліся, і Віктар з асалодаю нырнуў у густую цеплыню хаты. Зарэцкі. Пніцкі стаяў ужо па самым выхадзе, у дзвярах. Чорны.
•••
Глухія дзверы — дзверы, зробленыя для формы, а не для карыстання.
Царскія дзверы — сярэднія дзверы ў царкоўным іканастасе.
Дзверы адчынены перад кім, для каго — мае свабодны доступ куды‑н.
Дзверы зачынены перад кім, для каго — не мае доступу куды‑н.
Дзверы не зачыняюцца (не стыкаюцца) — пра бесперапыннае хаджэнне то ў хату, то з хаты.
Дзверы ў дзверы — адзін насупраць другога (жыць, размяшчацца і пад.).
Дзень адкрытых дзвярэй гл. дзень.
Ламацца ў адчыненыя дзверы гл. ламацца.
Паказаць на дзверы каму гл. паказаць.
Пры зачыненых дзвярах — у прысутнасці толькі зацікаўленых службовых асоб.
Стукацца ў дзверы гл. стукацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
preach [pri:tʃ] v.
1. прапаве́даваць (таксама перан.);
Christ began to preach to large crowds. Хрыстос пачаў прапаведаваць вялікім натоўпам людзей.
2. чыта́ць про́паведзь
3. павуча́ць, чыта́ць мара́ль
♦
preach to the converted ≅ лама́цца ў адчы́неныя дзве́ры
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Жабе́ніцца ’ўпірацца, калі просяць’ (Бяльк.), ’раздумваць’ (Жд. 3), жабіня́ць, жабіня́цца ’ўпірацца’ (Бяльк.). Параўн. літ. дыял. zabainioti ’блытаць’, лат. zabelêt ’не даваць ад нуднасці ўстрымлівацца’, што дазваляе лічыць бел. жабеніцца запазычаннем з літ. Калі ўлічыць славесны характар «упірання» ці роздуму, магчыма звязваць з жабанець (гл.). Іншае тлумачэнне — праз сувязь з жа́біцца ’моршчыцца’ ці ’перагінацца’, адкуль магчыма развіццё значэння ’ламацца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
załamywać się
незак.
1. надломвацца; загінацца; правальвацца, рушыцца; ламацца;
2. перан. правальвацца; рушыцца; зрывацца; падаць духам;
гл. załamać
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)