гіпсаметр, тэрмабарометр, прылада для вымярэння атмасфернага ціску па т-ры кіпення вадкасці. Закіпанне вадкасці пачынаецца, калі пругкасць пары, якая ўтвараецца ў ёй, дасягае велічыні знешняга ціску. Кожнаму паказчыку атм. ціску адпавядае канкрэтная т-ра кіпення вадкасці. Гэта дазваляе па спец. табліцах па т-ры закіпання вады вызначаць атм. ціск. Гіпсатэрмометр складаецца са спец. тэрмометра, які дазваляе адлічваць т-ру з дакладнасцю да 0,01 °C, і метал. кіпяцільніка з дыстыляванай вадой. Існуюць таксама гіпсатэрмометры, у якіх дзяленні на шкале тэрмометра нанесены ў адзінках ціску (мм ртутнага слупка або мілібары). Выкарыстоўваецца ў экспедыцыйных умовах у гарах.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
перагрэ́ты, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад перагрэць.
2.узнач.прым. Нагрэты вельмі моцна. Перагрэты матор. □ Вецер пах ракой, жалезам, Перагрэтым хвойным лесам, Перапаленым бензінам І няяснаю журбою.Панчанка.
3.узнач.прым.Спец. Нагрэты вышэй тэмпературы кіпення адпаведная вадкасці. Перагрэтая пара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гіпсатэрмо́метр
(ад гр. hypsos = вышыня + тэрмометр)
прыбор для вызначэння вышыні пункта над узроўнем мора па тэмпературы кіпення вады, што залежыць ад атмасфернага ціску.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кіпяці́цца, ‑пячуся, ‑пяцішся, ‑пяціцца; незак.
1.(1і2ас.неўжыв.). Награвацца да кіпення. Вада кіпяціцца.// Варыцца ў кіпячай вадзе. Бялізна кіпяціцца.
2.перан. Хвалявацца, гарачыцца, злавацца. [Вартавы:] Бальшавікі, здаецца, бяруць верх!.. Глядзі, як там капітан гэты кіпяціцца! Размахаўся рукамі, як вятрак!..Мележ.
3.Зал.да кіпяціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кіпе́ннен.
1.фіз. Kóchen n -s, Síeden n -s;
даве́сці да кіпе́ння zum Kóchen bríngen*;
2.разм. (хваляванне, уздым) Áufbrausen n -s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ГРА́ДУС ФАРЭНГЕ́ЙТА,
адзінка тэмпературы. Абазначаецца °F. Апорныя тэмпературныя (рэперныя) пункты: т-ра плаўлення лёду (32 °F) і т-ра кіпення вады пры нармальным атм. ціску (212 °F). Традыцыйна выкарыстоўваецца ў некат. краінах, напр. у ЗША. Прапанаваны ням. фізікам Д.Г.Фарэнгейтам у 1724. Гл. таксама Градус, Тэмпературныя шкалы.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
wrzenie
wrzeni|e
н.
1. кіпенне;
punkt ~a — пункт кіпення;
2.перан. бурленне; хваляванне
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
цэ́льсій
[н.-лац. celsisus, ад A. Celsius = прозвішча шв. астранома і фізіка (1701—1744)]
тэрмометр са стоградуснай шкалой ад пункта раставання лёду да пункта кіпення вады.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГРА́ДУС ЦЭ́ЛЬСІЯ,
пазасістэмная адзінка тэмпературы. Абазначаецца °C.
Апорныя тэмпературныя (рэперныя) пункты па Міжнар. практычнай тэмпературнай шкале: т-ра трайнога пункта вады (0,01 °C) і т-ра яе кіпення пры нармальным атм. ціску (100 °C). Выкарыстоўваецца нараўне з кельвінам. Прапанаваны швед. вучоным А.Цэльсіем у 1742. Гл. таксама Градус, Тэмпературныя шкалы.