Прыку́ць ’прыкаваць; прымусіць’ (Нас., Байк. і Некр., Бяльк., ТСБМ). Да ку́ць, словаўтваральнага карэляту кава́ць (гл.) з субстытуцыяй ‑ав‑ > ‑у‑. Параўн. укр. прику́ти ’прыкаваць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ *Прако́вец, пракосяць ’пярсцёнак’ (пруж., Брэн), пруківэць ’тс’ (брэсц., Нар. лекс.). Укр. прукнвець ’тс’. Дэрыват ад *пракавсщъ < каваць (гл.). Гл. таксама: Цыхун, Зб. Абрэмбскай-Яблонскай, 49.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ferrum quando calet, cudere quisque valet

Кожнаму па сілах каваць жалеза, пакуль яно гарачае.

Каждый в силах ковать железо, пока оно горячее.

Гл.: Dum ferrum...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Падко́ва ’жалезная дугападобная пласціна, якая прыбіваецца пад конскія капыты’. Агульнаславянскае: рус. подко́ва, укр. підко́ва, ст.-рус. подкова (1576 г.), польск. podkowa, славен. podkòva і г. д. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад падкаваць < каваць (гл.) (Брукнер, 279; Махэк, 285).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кава́ны

1. прич., в разн. знач. ко́ванный; см. кава́ць;

2. прил., в разн. знач. ко́ваный;

к. меч — ко́ваный меч;

к. ку́фар — ко́ваный сунду́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

schmíeden

vt кава́ць

Pläne ~ — стро́іць пла́ны

Ränke ~ — стро́іць падко́пы

Vérse ~ — пле́сці ры́фмы

éinen Ánschlag ~ — рыхтава́ць зама́х

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Ку́зня 1 ’майстэрня для апрацоўкі металаў коўкай’ (ТСБМ, Шат., Касп., ТС, Сл. паўн.-зах., Жыв. сл., Сержп. Грам., Яшк., Яруш., Жыв. сл., Нар. словатв., Гарэц., Грыг.). Да каваць (гл.). Суфіксацыя на ‑знь‑ (SP, 1, 118–119).

Ку́зня 2 ’прыстасаванне з кары для збірання ягад’ (Жыв. сл.). Параўн. кузаў 2 (гл.). Магчыма, да *кузоўня.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

forge

I [fɔrdʒ]

1.

n.

1) кава́льскі го́ран

2) ку́зьня f.

2.

v.t.

1) кава́ць (жале́за)

2) выко́ўваць

3) падрабля́ць (дакумэ́нты, гро́шы, по́дпіс)

II [fɔrdʒ]

v.i.

паступо́ва пераганя́ць, апераджа́ць (пра бегуна́)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

жале́за, ‑а, н.

1. Хімічны элемент, цяжкі коўкі метал серабрыстага колеру, які ў спалучэнні з вугляродам утварае чыгун і сталь. Выплаўка жалеза з руды. Каваць жалеза.

2. Звычайная (бытавая) назва малавугляродзістых сталей. Пройдзеш круг — рукой не дакранешся да лемяхоў і нарогаў. Гарыць жалеза. Бялевіч. // зб. Вырабы з гэтага металу. Ліставое жалеза. Дахавае жалеза.

3. Жалезістыя рэчывы як лячэбны сродак. У цыбулі многа жалеза. Большая частка жалеза ў целе чалавека знаходзіцца ў гемаглабіне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падпілава́ць, ‑лую, ‑луеш, ‑луе; зак.

1. што. Пілуючы, падрэзаць знізу, над коранем і пад.; распілаваць знізу не да канца. Падпілаваць слуп. Падпілаваць дрэва.

2. што. Зразаючы пілкай, зрабіць больш кароткім. Падпілаваць рогі. // Падраўнаваць (пілкай, напільнікам). Бывала, прывядуць да каваля Каваць каня, — і мігам я гатовы Падпілаваць, насталіць вухналя, Падаць у абцугах гарачую падкову. Вітка.

3. чаго. Напілаваць дадаткова, яшчэ трохі. Трэба было і слупы многія мяняць, і штакету падпілаваць на цыркулярцы. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)