Законы і звычаі вайны 3/277; 4/477

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

законы і звычаі вайны

т. 6, с. 506

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

статыстычныя і дынамічныя законы

т. 15, с. 176

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕЙ-ЛЮСА́КА ЗАКО́НЫ,

два законы, адкрытыя Ж.Л.Гей-Люсакам (1802, 1808). Закон цеплавога расшырэння газаў: аб’ём дадзенай масы ідэальнага газу пры пастаянным ціску мяняецца паводле формулы VT = V0(1 + αvΔT), дзе V0 і VT — аб’ём газу пачатковы і пры т-ры T; ΔT = T - T0 — рознасць гэтых т-р; αv — каэф. цеплавога расшырэння газу пры пастаянным ціску (~1/273,15 К​-1 для ўсіх газаў). Для рэальных газаў выконваецца набліжана і тым лепш, чым далей ад крытычнага стану знаходзіцца газ. Разам з Бойля—Марыёта законам і Авагадра законам паслужыў асновай для вываду ўраўнення стану ідэальнага газу (гл. Клапейрона—Мендзялеева ўраўненне). Закон аб’ёмных адносін: аб’ёмы газаў, якія ўступаюць у хім. рэакцыю, адносяцца адзін да аднаго і да аб’ёмаў газападобных прадуктаў рэакцыі як простыя цэлыя лікі. Напр., пры ўзаемадзеянні вадароду і хлору з утварэннем газападобнага хлорыстага вадароду H2 + Cl2 = 2HCl аб’ёмы газаў адносяцца як 1:1:2.

т. 5, с. 134

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

зако́н

‘агульнапрынятыя правілы, звычаі’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. зако́н зако́ны
Р. зако́ну зако́наў
Д. зако́ну зако́нам
В. зако́н зако́ны
Т. зако́нам зако́намі
М. зако́не зако́нах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зако́н

‘абавязковае для ўсіх правіла, устаноўленае вышэйшым органам дзяржаўнай улады’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. зако́н зако́ны
Р. зако́на зако́наў
Д. зако́ну зако́нам
В. зако́н зако́ны
Т. зако́нам зако́намі
М. зако́не зако́нах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

драко́наўскі драко́новский;

~кія зако́ны — драко́новские зако́ны

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

драко́новский драко́наўскі;

драко́новские зако́ны перен. драко́наўскія зако́ны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

драко́наўскі, -ая, -ае.

Крайне бязлітасны, жорсткі.

Драконаўскія законы.

Драконаўскія меры.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тэатра́льнасць ж., в разн. знач. театра́льность;

т. по́зы — театра́льность по́зы;

зако́ны ~ці — зако́ны театра́льности

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)