komitet, ~u

м. камітэт;

komitet dzielnicowy — раённы камітэт;

komitet wykonawczy — выканаўчы камітэт;

komitet blokowy — дамавы камітэт;

komitet zakładowy — фабрычна-заводскі камітэт;

komitet redakcyjny — рэдакцыйны камітэт

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

АРЭ́ХАЎСК,

гарадскі пасёлак у Беларусі, у Аршанскім раёне Віцебскай вобласці, на беразе Арэхаўскага возера пры вытоку з яго ракі Аршыца. За 27 км ад горада Орша, 120 км ад Віцебска, 10 км ад чыгуначнай станцыі Хлюсціна на лініі Орша—Смаленск. Аўтадарогамі злучаны з Оршай і Віцебскам. 3,5 тысяч жыхароў (1995). БелДРЭС, прадпрыемствы лёгкай і харчовай прамысловасці. Брацкая магіла савецкіх воінаў. Помнік архітэктуры 19 стагоддзя — Спаская царква.

Узнік у пачатку 20 стагоддзя як заводскі пасёлак Выдрыца каля вёскі Арэхі Аршанскага раёна ў сувязі з будаўніцтвам завода сухой перагонкі драўніны. Пасля закрыцця завода (1917) пасёлак сельскага тыпу. З 1924 у Аршанскім раёне. З пачаткам будаўніцтва 11.7.1927 БелДРЭС зліўся з вёскай Выдрыца і 25.7.1929 пераўтвораны ў рабочы пасёлак пад назвай Арэхі-Выдрыца. У 1939 было 3,7 тысяч жыхароў. З ліпеня 1941 да 24.6.1944 акупіраваны нямецка-фашысцкімі захопнікамі, амаль цалкам знішчаны. 11.7.1946 пераўтвораны ў гарадскі пасёлак Арэхаўск. У 1946—54 цэнтр Арэхаўскага раёна. У 1969 у Арэхаўску 5,3 тысячы жыхароў.

т. 2, с. 15

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ма́стер ма́йстар, -тра м., разг. ма́йстра, -ра м.;

заводско́й ма́стер заво́дскі ма́йстар;

сапо́жный ма́стер шаве́ц;

золоты́х дел ма́стер залата́р, (ювелир) ювелі́р;

ма́стер спо́рта ма́йстар спо́рту;

ма́стер высо́ких урожа́ев ма́йстар высо́кіх ураджа́яў;

◊

ма́стер на все ру́ки ма́йстар на ўсе ру́кі;

де́ло ма́стера бои́тся погов. спра́ва ма́йстра баі́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

камітэ́т м Komitée n -s, -s, Áusschuss m -es, -schüsse;

выкана́ўчы камітэ́т Exekutívkomitee n;

парты́йны камітэ́т Partéikomitee n;

камітэ́т дзе́яння Aktiónskomitee n, Aktiónsausschuss m;

жано́чы камітэ́т Fráuenausschuss m;

стра́йкавы камітэ́т Stréikleitung f -, -en, Stréikkomitee n;

камітэ́т па вынахо́дніцтвах и патэ́нтах Amt für Erfíndungs- und Paténtwesen;

фабрычна-заво́дскі камітэ́т Betríebsgewerkschaftsleitung f -, -en;

камітэ́т па раззбрае́нні Ábrüsrungsausschuss m;

рабо́чы камітэ́т Árbeitsausschuss m

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

раён, ‑а, м.

1. Частка тэрыторыі, якая складае адзінае цэлае ў якіх-небудзь (эканамічных, геаграфічных і пад.) адносінах. Прамысловы раён. Раёны крайняй Поўначы. // Частка населенага пункта, вызначаная паводле якіх‑н. прыкмет. Рабочы раён. Жылы раён. Заводскі раён.

2. Месца, прастора, у межах якіх адбываецца якое‑н. дзеянне або на якое распаўсюджваецца дзеянне чаго‑н. Раён абследавання. Раён затаплення. Раён дзеяння партызанскай брыгады. // чаго. Месца, якое прылягае да чаго‑н., размешчанае вакол чаго‑н. Жыць у раёне вакзала. □ Вялікую перспектыву для беларускай хімічнай прамысловасці адкрываюць буйныя запасы нафты ў раёне Рэчыцы. «Звязда».

3. Адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў СССР у складзе вобласці, краю, рэспублікі, аўтаномнай вобласці, аўтаномнай акругі або ўнутры вялікага горада. Эльбрускі раён Кабардзіна-Балкарскай АССР. Фрунзенскі раён горада Мінска. □ Бумажковы абсталяваліся жыць у Дрыбінскім раёне, у вёсцы Куляшова, Чарняўскага сельсавета. Чорны. // Разм. Адміністрацыйны цэнтр, галоўныя ўстановы такой адзінкі дзяржаўнай тэрыторыі. [Старшыня:] — Я сёння ў раён падскочу з Авяр’янам. Райком выклікае. Пасяўная падыходзіць. Пташнікаў. [Апанаса] паслалі ў раён на курсы механікаў і трактарыстаў. Кавалёў. // Разм. Пра сельскую мясцовасць. Працаваць на раёне. □ За трыма суседнімі столікамі сядзелі мужчыны і хлопцы, вопратка якіх сведчыла, што яны з раёна, з вёскі. Навуменка.

[Фр. rayon.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

я́сны, ‑ая, ‑ае.

1. Яркі, светлы. Ясныя колеры залівалі заводскі двор. Чорны. На ясным небе загараліся зоркі. Колас.

2. Бязвоблачны, бясхмарны, чысты. У небе не было ні хмаркі, стаяў ясны сонечны дзень. Гурскі. Не пакідай, мой вечар ясны, Злажыўшы крылы на зары, Як месяц чысты, непагасны, Як рэха летняе ў бары. Вярба. // перан. Нічым не засмучаны; ціхамірны. Твар у.. [Кіры] быў чысты, ясны. Карпаў.

3. перан. Які не патрабуе дадатковага тлумачэння; зразумелы, просты. Усе ўважліва слухаюць простыя і ясныя словы. Якімовіч. [Міканор:] — Адным словам, абстаноўка ясная. Мележ.

4. Акрэслены, добра бачны, выразна ўспрымальны. Ясныя абрысы гор. Ясная дыкцыя. Ясны почырк. Ясны гук званоў. □ Глядзі, якія ясныя шляхі Адкрыты перад намі. Кірэенка.

5. Лагічны, пераканаўчы, дакладны. Ясны адказ. // Здольны лагічна мысліць. Ясны розум падказваў Кастусю, што яшчэ не ўсё страчана. Якімовіч. Галава была на дзіва яснай, светлай, увага іранічна сканцэнтраванай. Васілёнак.

6. Уст. Знатны, вяльможны, багаты. Нарэшце пасланец перадае лёкаю ад яснай пані 25 рублёў гасцінца і абяцанне прыбаўкі 5 рублёў у месяц да яго заробку. Мядзёлка.

•••

Навесці цень на ясны дзень гл. навесці.

Як гром з яснага неба гл. гром.

Ясная справа гл. справа.

Ясны сокал (нар.-паэт.) — тое, што і сокал (у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

конь м

1. заал Pferd n -es, -e; Gaul m -(e)s, -e (разм тс рабочы конь); Ross n -es, -e (высок);

рысі́сты конь Tráber m -s, -;

бегавы́ конь Rénnpferd n -es, -e;

верхавы́ конь Réitpferd n;

ую́чны конь Páckpferd n;

ламавы́ конь Lástpferd n;

заво́дскі конь Zúchtpferd n;

запражны́ конь Wágenpferd n; Zúgpferd n;

чыстакро́ўны конь Vóllblut n -(e)s, Vóllblüter m -s, -;

конь-кача́лка (цацка) Scháukelpferd n;

сяда́ць на каня́ das Pferd bestéigen*, aufs Pferd stéigen*;

мяня́ць ко́ней die Pférde wéchseln;

вярхо́м на кані́ zu Pférde;

2. шахм Sprínger m -s, -, Rössel n -s, -;

ход каня́ Zug des Spríngers, Spríngerzug m -(e)s, -züge; Rösselsprung m -(e)s, -sprünge;

3. спарт Pferd n, Séitpferd n, Páuschenpferd;

◊ до́ранаму каню́ ў зу́бы не глядзя́ць éinem géschenkten Gaul sieht [schaut] man nicht ins Maul;

у каня́ чаты́ры нагі́, ды спатыка́ецца ≅ auch der Klügste kann éinen Féhler máchen, níemand ist vóllkommen [vollkómmen];

Трая́нскі конь das Trojánische Pferd

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)