смола́

1. в разн. знач. смала́, -лы́ ж.;

2. (сок хваёвых дрэў) смала́, -лы́ ж., жыві́ца, -цы ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Лаўдан (ст.-бел. лауданъ, лявданъ, 1689 г.) ’жывіца рас ліны Citus polymorphus’. Запазычана са ст.-польск. laukan, якое з с.-лац. laudanum < слгц. ladanum, ledanum < ст.-грэч. λάδανον (Слаўскі, 4, 77; Булыка, БЛ, 9, 32). У суч. бел. мове — ладан (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дама́ра

(малайск. damar = жывіца)

смала некаторых трапічных дрэў, якая выкарыстоўваецца для вырабу празрыстых лакаў, лінолеуму і пластыраў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

бетулі́н

(н.-лац. betulma, ад лац. betula = бяроза)

1) бярозавая жывіца;

2) белы фарбавальнік, які змяшчаецца ў клетках бярозавай кары.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

бальза́м, ‑у, м.

1. Густаватае духмянае рэчыва (кедравая жывіца і інш.), якое мае ў сваім саставе смолы, эфірны алей і інш. кампаненты і выкарыстоўваецца ў тэхніцы, медыцыне і парфюмерыі. // Пахучая настойка на лекавых травах.

2. перан. Тое, што суцяшае, палягчае перажыванні, прыносіць заспакаенне. Такая рэпліка сакратара была як бальзам на душу Малашкіна. Пестрак.

[Грэч. balsamon.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ма́стыкс

(лац. mastix, ад гр. mastiche = жывіца)

смала масцікавага дрэва, якое расце ў Міжземнамор’і; выкарыстоўваецца для вырабу лакаў і ў медыцыне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тэрпенці́н

(ням. Terpentin, ад гр. terebinthinos = тэрпенцінавы)

смалістае рэчыва, якое выдзяляецца са ствала хвойных дрэў у месцах разрэзу і пры перагонцы дае шкіпінар і каніфоль, жывіца.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

масці́ка

(лац. mastix, ад гр. mastiche = жывіца)

1) вязкая маса для прыклейвання дэкаратыўных матэрыялаў, насцілу падлогі і інш.;

2) сумесь воску з фарбай для націрання паркетнай падлогі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гутапе́рча

(англ. guttapercha, ад малайск. getah = жывіца + pertja = гатунак дрэва)

пластычнае арганічнае рэчыва, блізкае па сваіх уласцівасцях да каўчуку, якое атрымліваюць з зацвярдзелага соку некаторых раслін; выкарыстоўваецца ў тэхніцы і медыцыне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Асмо́л ’смалістая драўніна хвойных парод’ (БРС), ’пень, які выкопваюць для вырабу смалы’ (Інстр. III). Рус. осмол ’смалістая драўніна’, укр. дыял. осмів ’трухлявы пень’; рус. і ўкр. осмол таксама дзеянне па дзеяслову осмолить. Польск. osmoł ’жывіца, што цячэ са скалечанага месца на пню’, ’асмальванне’. Яшчэ усмал ’амярцвелая частка ствала, налітая смалой’ (Янк. I), укр. усмол ’тс’ (Ніканчук, Бел.-укр. ізал., 63). Утворана, магчыма, ад дзеяслова асмаліцца ’наліцца смалой’, бо іначай прэфіксальна-бяссуфікснае ўтварэнне цяжка растлумачыць. Сюды ж памяншальнае асмолкі ’смалістыя трэскі’ (Інстр. I).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)