кісларо́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Хімічны элемент, празрысты бясколерны газ, які ўваходзіць у склад паветра і неабходны для дыхання, гарэння і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэспіра́тар, ‑а, м.

Прылада ў выглядзе маскі ці паўмаскі з фільтрам для аховы органаў дыхання, вачэй, вушэй ад пылу, газаў і пад.

[Ад лац. respirare — дыхаць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гемаглабі́н, ‑у, м.

Бялковае рэчыва ў саставе крыві, якое надае ёй чырвоны колер і служыць пераносчыкам кіслароду ад органаў дыхання да ўсіх тканак арганізма.

[Ад грэч. háima — кроў і лац. globus — шар.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фізіяло́гія, -і, ж.

1. Навука аб жыццядзейнасці арганізма, яго клетак, органаў, функцыянальных сістэм.

Ф. чалавека.

Ф. раслін.

2. Сукупнасць жыццёвых працэсаў, што адбываюцца ў арганізме і яго частках.

Ф. вышэйшай нервовай дзейнасці.

Ф. дыхання.

3. перан. Грубая пачуццёвасць, секс (разм.).

|| прым. фізіялагі́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Апарат для штучнай вентыляцыі лёгкіх, гл. Штучнага дыхання апарат

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

і́нець, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

Пакрывацца інеем. Людзі настаўлялі каўняры, хуталіся ў хусткі. Ад дыхання з рота ішла пара, і каўняры, хусткі інелі, інелі валасы, інелі бровы, вейкі. Арабей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыха́нне, -я, н.

1. Працэс паглынання кіслароду і выдзялення вуглякіслага газу жывымі арганізмамі.

Стомленасць праяўлялася ў паскораным дыханні.

2. перан. Подых, павеў чаго-н.

Д. вясны.

○

Штучнае дыханне — сістэма прыёмаў для аднаўлення натуральнага дыхання.

◊

Другое дыханне — аб новых сілах, бадзёрасці ў каго-н. пасля стомленасці, апатыі.

|| прым. ды́хальны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ко́ма ​1, ‑ы, ж.

Цяжкі хваравіты стан, які характарызуецца стратай прытомнасці і рэзкім парушэннем кровазвароту, дыхання, працэсу абмену.

[Ад грэч. kōma — глыбокі сон.]

ко́ма ​2, ‑ы, ж.

Невялікі (меншы за 1/8 тона) інтэрвал паміж двума гукамі.

[Ад грэч. kómma — адрэзак.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сты́гма, ‑ы, ж. і стыгма́т, ‑а, М ‑маце, м.

1. У Старажытнай Грэцыі — кляймо на целе раба або злачынца.

2. Дыхальца — адтуліна, якой адкрываюцца на паверхні цела органы дыхання ў членістаногіх жывёлін (насякомых і інш.).

[Грэч. stigma — укол, кляймо, пляма.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уду́шша, ‑а, н.

Стан, пры якім спіраецца дыханне ў грудзях, не хапае паветра для дыхання. Валока аж захліпаўся ад удушша, грудзі разрываліся. Быкаў. [Тышкевіч] зачапіўся нагой за пянёк, задыхнуўся, упаў на зямлю, паміраючы ад удушша. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)