*Варца́ць, ворца́ть ’ванітаваць (пра дзяцей)’ (Мядзв.). Мядзведкі заўважае, што адносна дарослых ужываецца козлы драть або вынитова́ть. Рус. (смал.) варца́ть ’ванітаваць’, варца́ки ’ваніты’. Не вельмі яснае слова. Можна меркаваць, што гэта запазычанне (з трансфармацыяй, перастаноўка гукаў) з польск.дыял.wracać ’ванітаваць’ (яно вядома як польскі правінцыялізм на Украіне; гл. Карловіч, 6, 161). Параўн. форму вараца́ць ’нудзіць’ (Касп.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дзяці́нстван.
1. Kíndheit f -;
з са́мага дзяці́нства von Kíndheit an, von Kind auf;
2. (несур’ёзныя паводзіны дарослых) Kinderéi f -, -en; kíndisches Benéhmen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
цэнагене́зы
(ад гр. kainos = новы + -генез)
прыстасавальныя прыметы зародка або лічынкі, якія знікаюць у дарослых асобін (напр. пладовыя абалонкі, пупавіна ў вышэйшых жывёл і чалавека).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
лунь, ‑я, м.
1. Драпежная птушка сямейства ястрабіных, з шаравата-белым апярэннем у дарослых самцоў; мышалоў. Балоты лунь. Палявы лунь.
2.Абл. Белы балотны туман. Бялее ўсход, на паплавах і ў полі паднімаецца лунь.Гартны.Белы лунь уцякае з узвышша-гары, Пракладае дарогу для сонца.А. Александровіч.
•••
Сівы як луньгл. сівы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Каназа́ ’капрызнае дзіця’, *дзіця, якое любіць крыўляцца, сюсюкае, любіць і вымагае увагу ад дарослых’, каназіцца ’крыўляцца ў гутарцы, сюсюкаць, прыкідвацца зусім маленькім’ (паст.Сл. паўн.-зах.; Янк. 1); любан. панасіцца ’капрызіць’ (Сл. паўн.-зах.); каназобка ’той, хто прытвараецца быццём плача’ (глус., Янк. Мат.). Укр.конозитіі, куноза, рус.пано‑ зить. польск.konozič, konozič się з іншымі значэннямі. Паводле Трубачова, Эт. сл., 10, 195, прасл.konoziti, якое з ko‑ і noziti.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кле́нчыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак.
1. Станавіцца на калені. Пад вечар у покуце Болесь з жонкай кленчылі, спалохана маліліся, не адважваліся падняць уверх вачэй.Карпюк.
2.перан. Настойліва прасіць, клянчыць. Уся сям’я.. сядзела ўжо на возе і кленчыла-ўпрошвала дзеда сесці з імі.Бядуля.Не прасілі нічога ў дарослых, не кленчылі, Гордыя і незалежныя змалку.Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палінгене́з
(ад гр. palin = зноў + -генез)
1) з’яўленне ў зародка прымет, уласцівых для дарослых форм далёкіх продкаў;
2) пераўтварэнне горных парод шляхам пераплаўлення ў глыбокіх зонах зямной кары.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АЗІЯ́ЦКАЯ САРАНЧА́
(Locusta migratoria migratoria),
падвід насякомых атр. прамакрылых. Пашырана ў Паўд. Еўропе, Азіі і Паўн. Афрыцы.
Даўж. цела дарослых насякомых 3,5—6 см. Шэра-жаўтавата-зялёныя або зялёныя, надкрыллі ў бурых плямах. У залежнасці ад колькасці і канцэнтрацыі асобін утвараюцца стадная і адзіночная фазы. Лічынкі адзіночнай фазы зялёныя, жоўтыя, чорныя, стаднай — аранжавыя з чорнымі плямамі. Асобіны стаднай фазы ўтвараюць кулігі (шчыльная вял. колькасць лічынак) і чароды (вял. колькасць дарослых). Робіць пералёты на сотні кіламетраў. Вельмі шкодзіць с.-г. і дзікарослым раслінам. Кожны экз. за сваё жыццё з’ядае 300 г расліннай масы.
Азіяцкая саранча. 1 — дарослая; 2 — адзіночная форма лічынкі; 3 — стадыя фаза лічынкі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
афагі́я
(ад а- + -фагія)
адсутнасць харчавання, характэрная для многіх дарослых насякомых (аваднёў, жукоў-дрывасекаў, некаторых матылькоў) у неспрыяльныя сезоны года, калі яны існуюць за кошт назапашаных у лічыначнай фазе энергетычных рэсурсаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ініцыя́цыя
(лац. initiatio = выкананне таінства)
1) пасвячальны абрад у родавым грамадстве, звязаны з пераводам юнакоў і дзяўчат ва ўзроставы клас дарослых мужчын і жанчын;
2) урачыстае прыняцце новага члена ў якую-н. секту.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
