То́ра1 ’Пяцікніжжа Маісеева’, ’першая частка Бібліі ў яўрэяў’, ’скрутак з гэтым тэкстам’ (ТСБМ). Параўн. ідыш Tojre ’Пяцікніжжа; рэлігійнае вучэнне, дактрына’, што са ст.-яўр.thōrā́h ’вучэнне, павучанне, закон’ (Міхельсон, Рус. мысль, 670; Голуб-Ліер, 485; ЕСУМ, 5, 602).
То́ра2 (то́ря) ’мякіна’ (Мат. Маг. 2) — у выніку характэрнага для гаворак усходу Беларусі адсячэння пачатковага а‑ ў лексеме ато́ра ’амеці’ (гл.), аналагічна да ткуль/аткуль, тлымаць/атлымаць ’адламаць’ (Бяльк.) і пад. Параўн. таксама аці́ра, аці́ры ’смецце’ (ЛА, 2) і чэш.otěřiny (sena) ’пацяруха (сена)’; усё да *terti ’церці’ з чаргаваннем галосных.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
панамерыкані́зм
(ад пан- + н.-лац. America = Амерыка)
палітычная дактрына, якая прапагандуе стварэнне ваенна-палітычнага блоку ўсіх краін Амерыкі на чале са ЗША.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
пангермані́зм
(ад пан- + лац. Germania = Германія)
рэакцыйная палітычная дактрына, якая, сцвярджаючы перавагу немцаў над іншымі народамі, абгрунтоўвае іх права на сусветнае панаванне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
асмані́зм
(ад асманы)
шавіністычная ідэалогія і палітычная дактрына турэцкай буржуазіі, якая была накіравана на ператварэнне ўсіх нацыянальнасцей Асманскай імперыі ў адзіную «асманскую нацыю».
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
formula
[ˈfɔrmjələ]
n., pl. -las or -lae
1) фо́рмула f. (хімі́чная ці матэматы́чная)
2) дактры́наf., рэлігійнае крэ́да
3) рэцэ́пт -у m.
4) дзіця́чае харчава́ньне (су́месь)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
панцюркі́зм
(ад пан- + тур. turk = турак)
дактрына турэцкіх буржуазна-памешчыцкіх колаў, якая прапагандуе аб’яднанне пад уладай Турцыі ўсіх народаў, што гавораць на цюркскіх мовах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
АСМАНІ́ЗМ,
атаманізм, ідэйна-паліт.дактрына, высунутая «новымі асманамі» і младатуркамі ў Асманскай імперыі ў канцы 19 ст. Напачатку дэкларавала «роўнасць усіх асманаў», г. зн. усіх падданых Асманскай імперыі без нац. і рэліг. адрознення. Потым, асабліва пасля прыходу младатуркаў да ўлады ў 1908, ператварылася ў сродак барацьбы супраць нац. патрабаванняў нетурэцкіх народаў і ў ідэалаг. абгрунтаванне неабходнасці іх атурэчвання дзеля стварэння «адзінай асманскай нацыі».
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
truth
[tru:Ө]
n., pl. truths
1) пра́ўда, і́сьціна f.
Truth will prevail — Пра́ўда перамо́жа
2) пры́нцып, зако́н -у m.; даве́дзеная дактры́на
a basic scientific truth — ба́завая навуко́вая і́сьціна
•
- in truth
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
БУ́ДЗІ
(Budi) П’етэр (1566—1622),
дзеяч албанскага вызв. руху, епіскап (з 1621) Сапы і Сарданіі (Паўн. Албанія). Дамагаўся «албанізацыі» каталіцкай царквы замяшчэннем царк. пасад мясцовымі ўраджэнцамі. Імкнуўся да вызвалення Албаніі ад тур. прыгнёту і разлічваў на дапамогу папы рымскага і еўрап. дзяржаў, распрацаваў план агульнаалб. паўстання супраць Асманскай імперыі, які не быў падтрыманы Ватыканам. Перакладаў духоўную л-ру на алб. мову. Аўтар рэліг. твораў «Дактрына і катэхізіс» (1618), у якім змясціў 10 сваіх вершаў.